Διαδικτυακό σεμινάριο για τη χρήση των διασυνδεδεμένων δεδομένων στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες

Διαδικτυακό σεμινάριο για τη χρησιμότητα και τη χρήση των Διασυνδεδεμένων Δεδομένων στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ) διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου TRIPLE, την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2022 (14:00-15.30).

Σκοπός του σεμιναρίου με τίτλο "The linked data ecosystem for SSH and a case study from the cultural heritage domain", είναι να εξοικειώσει τους συμμετέχοντες με τεχνολογικούς όρους και έννοιες που θα μας απασχολήσουν ολοένα και περισσότερο στο άμεσο μέλλον, καθώς και να παρουσιάσει τη χρησιμότητα των διασυνδεδεμένων δεδομένων. Ο Σημασιολογικός Ιστός (Semantic Web) είναι μια επέκταση του υπάρχοντος διαδικτύου που εστιάζει στη δομή των δεδομένων. Ο σκοπός της χρήσης του είναι να αναπτύξει δομές δεδομένων που θα είναι επεξεργάσιμες από υπολογιστές με έναν αποτελεσματικότερο, από τον σημερινό, τρόπο.

Στόχος είναι μέσω του σημασιολογικού ιστού να μετασχηματιστεί το διαδίκτυο σε μία παγκόσμια «βάση δεδομένων», οδηγώντας έτσι τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση του Διαδικτύου των Δεδομένων (Web of Data). Ως διασυνδεδεμένα δεδομένα ορίζονται οι προδιαγραφές, οι διαδικασίες και οι κανόνες που απαιτούνται για αυτό τον σκοπό. Τα διασυνδεδεμένα δεδομένα δημιουργούν ένα οικοσύστημα το οποίο είναι ανεξάρτητο από λογισμικά και συγκεκριμένους τύπους περιεχομένου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κωδικοποίηση και δημοσίευση όλων των ειδών της πληροφορίας από διάφορους τομείς.

Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, θα πραγματοποιηθούν δύο παρουσιάσεις. Η πρώτη, από τον Μανόλη Πεπονάκη, επιστήμονα πληροφόρησης του ΕΚΤ, που θα παρουσιάσει τις βασικές αρχές των Διασυνδεδεμένων Δεδομένων, εστιάζοντας στη χρησιμότητά τους για τις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ).

Η δεύτερη, από την Αγάθη Παπανότη, επιστήμονα πληροφόρησης του ΕΚΤ, θα εστιάσει στο SearchCulture.gr, ως μία χαρακτηριστική και επιτυχημένη περίπτωση χρήσης των διασυνδεδεμένων δεδομένων στην περιοχή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το SearchCulture.gr αναπτύσσεται από το ΕΚΤ και είναι ο Εθνικός Συσσωρευτής Ψηφιακού Πολιτιστικού Περιεχομένου.

Μέχρι στιγμής έχουν συλλεγεί από τον συσσωρευτή πάνω από 800.000 ψηφιοποιημένα Αντικείμενα Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΑΠΚ), ένας αριθμός που συνεχώς αυξάνεται, από 78 πολιτιστικούς φορείς. Ο επιτυχής χειρισμός της ετερογένειας των δεδομένων που συλλέγει ο συσσωρευτής SearchCulture.gr έχει τεθεί ως σημαντικός στόχος από την αρχή της προσπάθειας. Ελεγχόμενα Λεξιλόγια Διασυνδεδεμένων Δεδομένων για αντικείμενα, ιστορικές περιόδους, και άτομα έχουν δημιουργηθεί και χρησιμοποιούνται για τον σημασιολογικό εμπλουτισμό των μεταδεδομένων των ΑΠΚ που συλλέγονται.

Στο webinar θα παρουσιαστούν οι προκλήσεις, η μεθοδολογία, και τα εργαλεία που έχουν χρησιμοποιηθεί για αυτόν τον σκοπό. Η διαδικασία που γίνεται ταξινομεί και αποσαφηνίζει τα δεδομένα που συλλέγονται, ενώ προσφέρει πολυγλωσσικότητα, καθώς και σημαντικές δυνατότητες περιήγησης και εύρεσης στην πύλη, ανοίγοντας έτσι νέους ορίζοντες για την έρευνα στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες στην Ελλάδα.

Τον συντονισμό του σεμιναρίου θα έχει ο Ηρακλής Κατσαλούλης (ΕΚΤ, TRIPLE). Το webinar θα διεξαχθεί στα Αγγλικά.

Η συμμετοχή στο σεμινάριο είναι δωρεάν, αλλά απαιτείται προεγγραφή εδώ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σεμινάριο μπορείτε να επικοινωνείτε στο email ikatsaloulis@ekt.gr.

Το έργο TRIPLE και η πλατφόρμα GoTriple

Το ευρωπαϊκό έργο TRIPLE (Transforming Research through Innovative Practices for Linked interdisciplinary Exploration) στοχεύει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η έρευνα στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ). Ορισμένα από αυτά τα προβλήματα είναι η μικρή χρήση και επανάχρηση των παραγόμενων δεδομένων, οι περιορισμένες πιθανότητες διεπιστημονικής συνεργασίας, καθώς και το πρόβλημα της πολυγλωσσίας στις επιστημονικές δημοσιεύσεις μια και είναι γνωστό ότι συνηθίζεται στις ΑΚΕ οι δημοσιεύσεις να γίνονται στη μητρική γλώσσα της/του συγγραφέα και όχι σε διεθνή γλώσσα (Αγγλικά).

Στο επίκεντρο του TRIPLE βρίσκεται η δημιουργία της πλατφόρμας GoTRiple, η οποία είναι ήδη διαθέσιμη σε μορφή Beta εδώ, η οποία έχει ως στόχο την αναζήτηση, την εύρεση και την επαναχρησιμοποίηση υλικού (δημοσιεύσεων, δεδομένων, κ.ά.) καθώς και τη δικτύωση των ερευνητών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόκειται για μια καινοτόμα πολυγλωσσική πλατφόρμα αναζήτησης περιεχομένου για τις ΑΚΕ, η οποία διατίθεται ήδη σε beta εκδοχή και παρέχει ένα μοναδικό σημείο πρόσβασης για την αναζήτηση και την επανάχρηση ερευνητικών πόρων που σχετίζονται με τις ΑΚΕ: δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα, περιγραφές ερευνητικών έργων και προφίλ ερευνητών. Οι πόροι αυτοί εισάγονται αυτόματα στην πλατφόρμα GoTriple από συσσωρευτές και παρόχους (δημοσιεύσεων, δεδομένων κ.α.), αφού πρώτα έχουν εμπλουτιστεί σημασιολογικά. Το ΕΚΤ είναι ένας από τους βασικούς παρόχους περιεχομένου, καθώς το ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο για τις ΑΚΕ που βρίσκεται στις υποδομές του διατίθεται σταδιακά στην πλατφόρμα.

H GoTriple είναι μια καινοτόμα πολυγλωσσική πλατφόρμα αναζήτησης για τις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ). Παρέχει ένα μοναδικό σημείο πρόσβασης για την αναζήτηση και την επανάχρηση ερευνητικών πόρων που σχετίζονται με τις ΑΚΕ: δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα, περιγραφές ερευνητικών προγραμμάτων και προφίλ ερευνητών. Οι πόροι αυτοί θα εισάγονται αυτόματα στην πλατφόρμα GoTriple από συσσωρευτές και παρόχους (δημοσιεύσεων, δεδομένων κ.α.) αφού πρώτα  θα έχουν εμπλουτιστεί σημασιολογικά.

Η πλατφόρμα επιτρέπει στους χρήστες:

• να ανακαλύπτουν και επαναχρησιμοποιούν ανοικτούς ακαδημαϊκούς πόρους των ΑΚΕ σε εννιά ευρωπαϊκές γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ελληνικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Κροατικά, Πολωνικά, Πορτογαλικά), οι οποίοι τώρα βρίσκονται διασκορπισμένοι σε τοπικά όσο και θεματικά αποθετήρια,
• να βρίσκουν και συνδέονται με άλλους ερευνητές και ερευνητικά προγράμματα διαπερνώντας όρια που σχετίζονται με επιστημονικούς κλάδους, γλωσσικές και πολιτισμικές διαφορές,
• να χρησιμοποιούν καινοτόμα εργαλεία και υπηρεσίες για την υποστήριξη της έρευνας, της οπτικοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων, τον σχολιασμό στο διαδίκτυο, και την  κοινωνική δικτύωση.
• να αναζητούν νέους τρόπους  χρηματοδότησης της έρευνάς τους, όπως η χρηματοδότηση από το πλήθος (crowdfunding).

Μια σύντομη παρουσίαση της πλατφόρμας GoTriple μπορείτε να δείτε στο ακόλουθο βίντεο: https://youtu.be/4HCNt1nZ2I0

Ο ρόλος του ΕΚΤ στο TRIPLE

Το ΕΚΤ, ως εταίρος του έργου TRIPLE, έχει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και έλεγχο των διαδικασιών μέσω των οποίων συλλέγονται και ομογενοποιούνται τα δεδομένα και μεταδεδομένα στην πλατφόρμα GoTriple, τόσο από τις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων όσο και από καινούργιες που θα προστίθενται κατά τη λειτουργία της πλατφόρμας. Συνεισφέρει τόσο στην εύρεση των βέλτιστων πρακτικών για αυτή τη διαδικασία όσο και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν κατά την εφαρμογή αυτών των πρακτικών. Η σωστή κατηγοριοποίηση των δεδομένων και μεταδεδομένων  στις εννιά γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Ελληνικά, Πορτογαλικά, Ιταλικά, Κροατικά, Πολωνικά) που διαχειρίζεται η πλατφόρμα είναι κομβικής σημασίας. Το ΕΚΤ έχει ενεργό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια, σε συνεργασία με τους εταίρους, με τη δημιουργία λεξιλογίων που συσχετίζουν επιστημονικούς όρους σε διαφορετικές γλώσσες.

Η πλατφόρμα GoTriple  απευθύνεται στους ερευνητές ΑΚΕ, οι οποίοι θα είναι και οι κύριοι χρήστες της υποδομής που θα δημιουργηθεί και των υπηρεσιών που θα παρέχει. Σημαντικό τμήμα του έργου TRIPLE είναι η αναγνώριση των αναγκών των χρηστών και των προσδοκιών τους από μια τέτοια υποδομή, έτσι ώστε  αυτές οι ανάγκες και προσδοκίες να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό της. Το ΕΚΤ συνεισφέρει σε αυτή τη διαδικασία, τόσο με την τεχνογνωσία που διαθέτει στον σχεδιασμό και τη λειτουργία τέτοιων υποδομών όσο και με τις γνώσεις και την έρευνα που διεξάγει στο πλαίσιο του έργου, αλλά και ανεξάρτητα από αυτό, για την Ανοικτή Επιστήμη και τις ανάγκες των χρηστών.