Ένα νέο βιβλίο εμπλουτίζει την ηλεκτρονική συλλογή της υπηρεσίας Open Book Press

Το Open Book Press υποστηρίζοντας την προσπάθεια επιστημονικών φορέων που επενδύουν σε έγκριτες ηλεκτρονικές εκδόσεις, δίνει μία δίοδο σε επιστημονικούς εκδότες όπως πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και επιστημονικές εταιρείες να έχουν συστηματική εκδοτική δραστηριότητα σε έγκριτα βιβλία ανοικτής πρόσβασης.

Ένα νέο βιβλίο, επιστημονικός εκδότης του οποίου είναι το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εμπλουτίζει την ήδη ενδιαφέρουσα ηλεκτρονική συλλογή της υπηρεσίας Οpen Βook Press του ΕΚΤ, που απευθύνεται στην ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας. Το βιβλίο "Οι κάτοικοι των Αθηνών 1900 - 1960" της  Δρ. Ευγενίας Μπουρνόβα, μελετά την ανασυγκρότηση του πληθυσμού, των δημογραφικών συμπεριφορών και της κοινωνικοεπαγγελματικής σύνθεσης της Αθήνας την περίοδο 1900-1960. Πρόκειται για πρωτογενή έρευνα και εργασία υποδομής, που η αναλυτική και συστηματική της παρουσίαση επιχειρεί να απαντήσει, έως ένα βαθμό, στις μέχρι τώρα ελλείψεις της ελληνικής ιστοριογραφίας για την ιστορία του ελληνικού αστικού πληθυσμού.

Στο πλαίσιο της μελέτης, αξιοποιείται μια κλασική πηγή της ιστορικής δημογραφίας, οι ληξιαρχικές πράξεις γάμου του Δήμου Αθηναίων της περιόδου 1910-1960, που αποτελούν εδώ για πρώτη φορά αντικείμενο ιστορικής εξέτασης. Η μελέτη βεβαίως χρησιμοποιεί και δημοσιευμένες πηγές, ιδίως τα αποτελέσματα των απογραφών του πληθυσμού της περιόδου 1907-1961 και της φυσικής κίνησης του πληθυσμού από το 1921 έως το 1960, καθώς και τους Οδηγούς της Ελλάδος του Νικολάου Γ. Ιγγλέση, κυρίως του 1910 και του 1921.

Η μελέτη αποτελείται από τρία ξεχωριστά κεφάλαια:

  • Το πρώτο αφορά την ένταξη του πληθυσμού του Δήμου Αθηναίων στο ευρύτερο εθνικό πλαίσιο αλλά και στο χώρο. 
  • Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της δομής και της σύνθεσης του πληθυσμού, η εξέλιξη των βασικών δημογραφικών μεγεθών και αναδεικνύεται ο ρόλος της μετανάστευσης στην πληθυσμιακή συγκρότηση της πρωτεύουσας. 
  • Το τρίτο κεφάλαιο ερευνά τις δημογραφικές συμπεριφορές των κατοίκων της πρωτεύουσας: με επίκεντρο τον γάμο και με βάση τις ληξιαρχικές πράξεις γάμου του Δήμου, έγινε προσπάθεια να καταδειχθούν οι κανόνες και οι κοινωνικές πρακτικές που τον διέπουν, καθώς και η κοινωνική και γεωγραφική κινητικότητα των διάφορων κοινωνικοεπαγγελματικών ομάδων και των δύο φύλων.

Χρήσιμα συμπεράσματα: H έρευνα καταδεικνύει ότι η πρωτεύουσα μέχρι το 1960 δεν ήταν ένα αντιπαραγωγικό τέρας, ούτε από άποψη μεγέθους ούτε από την άποψη των κλάδων απασχόλησης. Επιπλέον, η σχετική σταθερότητα των επαγγελματικών δομών αποτελεί σαφή ένδειξη ότι μέχρι το 1960 η Αθήνα δεν είχε εισέλθει σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, τουλάχιστον στο σημείο που αυτό να καθρεφτίζεται και στην κοινωνική-επαγγελματική σύνθεση των κατοίκων της. Τέλος, αναδεικνύεται η  αρχή της διαδικασίας του γεωγραφικού καταμερισμού στο χώρο μέσω της χαρτογράφησης του τόπου κατοικίας σε σχέση με την καταγωγή των κατοίκων, και διαπιστώται μια μετακίνηση του πληθυσμού προς συνοικίες βόρεια και ανατολικά του κέντρου.

Η συγγραφέας: Η Ευγενία Μπουρνόβα γεννήθηκε στη Λάρισα, το 1958. Σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Lyon II (Maitrise d’histoire, 1981) και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ από το ίδιο Πανεπιστήμιο (1986). Δίδαξε κοινωνική ιστορία στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης την περίοδο 1987-1990 και από το 1990 ως μέλος Δ.Ε.Π. διδάσκει οικονομική και κοινωνική ιστορία στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Ε.Κ.Π.Α. Είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος του ΕΚΠΑ από το 2012, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιστορικού Αρχείου του ΕΚΠΑ από το 2006 και μέλος της Ε.Γ. της  Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Δ.Ε.Π. (ΠΟΣΔΕΠ) για 16 χρόνια, εκ των οποίων 8 χρόνια διετέλεσε Γ. Γραμματέας. Έχει δημοσιεύσει  3 μονογραφίες και πολλά άρθρα σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά που αφορούν στην ιστορία του πληθυσμού, στην αγορά ακινήτων και στην συγκρότηση του αστικού χώρου. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον επικεντρώνεται πλέον στον αστικό χώρο και ιδιαίτερα σε θέματα ιστορίας του πληθυσμού, της δημόσιας υγείας και των κοινωνικοεπαγγελματικών κατηγοριών στην πρωτεύουσα. Συμμετείχε και διεύθυνε πολλά ερευνητικά προγράμματα και παρουσίασε το ερευνητικό της έργο σε πολλά διεθνή συνέδρια. (Για τις δημοσιεύσεις βλέπε αναλυτικά: http://social-history-of-modern-athens.gr/el/).

H εκδοτική συνεργασία: Επιστημονικός εκδότης του βιβλίου είναι το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο παίζει κεντρικό ρόλο στην παραγωγή οικονομικής γνώσης και κριτικής ανάλυσης των οικονομικών σχέσεων και θεσμών και το οποίο ενδυναμώνει την ελληνική και την διεθνή βιβλιογραφία επί όλων των θεμάτων που άπτονται των οικονομικών επιστημών. Το ΕΚΤ ως ηλεκτρονικός εκδότης, έχει συνεργαστεί με το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και στο παρελθόν για την έκδοση του βιβλίου: "Ευρωπαϊκή Οικονομική Ενοποίηση: Μεταξύ Σφύρας και Άκμονος", της Δρ. Λένας Τσιπούρη, το οποίο επίσης διατίθεται μέσω της υπηρεσίας Open Book Press.