H επιστήμη πρέπει να παρουσιάζεται με τρόπο κατανοητό για όλους

Peter Wothers

Διευθυντής Σπουδών, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Cambridge

Τεύχος 83 | Απρ.-Μάιος 2011

Συνέντευξη

Ο Peter Wothers, Διευθυντής Σπουδών στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Cambridge και μέλος της Επιτροπής για την Ολυμπιάδα Χημείας για τη Royal Society of Chemistry, επισκέφθηκε την Ελλάδα, στις 10-11 Απριλίου, προσκεκλημένος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και του Βρετανικού Συμβουλίου, με αφορμή τις εκδηλώσεις για το Διεθνές Έτος Χημείας. Παρουσίασε το πείραμα/διάλεξη 'Just Add Water' στο Αμφιθέατρο Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μίλησε στην Ελένη Γραμματικοπούλου (Υπεύθυνη του προγράμματος των μορφωτικών εκδηλώσεων 'Επιστήμης Κοινωνία' του ΕΙΕ) για το ενθουσιώδες ελληνικό κοινό, την ομορφιά και την απλότητα της επιστήμης, αλλά και την επικοινωνία της επιστήμης στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Μόλις ολοκληρώσατε την 3η παρουσίαση του πειράματός σας στην Ελλάδα, περιγράψτε μας τις εντυπώσεις σας από το ελληνικό κοινό.

Το ελληνικό κοινό ήταν φανταστικό. Το πιο ενθουσιώδες κοινό, συγκριτικά με όλα τα μέρη που κάναμε αυτή την παρουσίαση. Και ήταν πολύ ωραίο να βλέπουμε τόσο κόσμο να έρχεται από τόσο μακριά για αυτή την παρουσίαση. Ήταν ένα πολύ καλό κοινό.

Θα σας θέσω μία πολύ κοινότοπη ερώτηση αλλά πιστεύω ότι όλοι επιθυμούν να ακούσουν την απάντηση από εσάς τον ίδιο. Τι είναι αυτό που σας ώθησε να ξεκινήσετε αυτή την "εκστρατεία" για την προώθηση της επικοινωνίας της επιστήμης που απευθύνεται κυρίως στο ευρύ κοινό;

Νομίζω ότι η επιστήμη έχει συχνά μια αρνητική εικόνα. Στα Μέσα Ενημέρωσης η Χημεία παρουσιάζεται συχνά ως κάτι κακό και τα χημικά ως βλαβερά για το περιβάλλον, οπότε είναι σημαντικό να αναδείξουμε την καλή της εικόνα. Επίσης η χημεία με όλους αυτούς τους τύπους και τις φόρμουλες παρουσιάζεται ως κάτι μυστικιστικό. Ήθελα λοιπόν να δείξω ότι είναι σημαντική, αλλά και απλή, ήθελα να την παρουσιάσω με έναν εύκολο και καθαρό τρόπο. Ήθελα να δείξω ότι βασικά θέματα χημείας είναι πολύ σημαντικά για τη ζωή μας και, ταυτόχρονα, πολύ συναρπαστικά και απολαυστικά για να τα μελετούμε.

Στο πλαίσιο των μορφωτικών εκδηλώσεων "Επιστήμης Κοινωνία", το ΕΙΕ έχει προσκαλέσει πολλούς αντίστοιχους με εσάς επιστήμονες από τη Μεγάλη Βρετανία. Γιατί νομίζετε πως στη χώρα σας έχετε αναπτύξει σε τόσο μεγάλο βαθμό την επικοινωνία της επιστήμης;

Έχει να κάνει με την αναγνώριση του προβλήματος. Όταν παρουσιαστεί κάτι με τον σωστό τρόπο, τότε το γενικό κοινό συναρπάζεται από την επιστήμη. Αλλά πρέπει να παρουσιάζεται με κατανοητό τρόπο. Πολλά βιβλία για παράδειγμα μπορεί να είναι δυσνόητα και να μην φαίνεται η σημασία τους. Το κλειδί στην επικοινωνία είναι να μεταδοθεί η επιστήμη σε ένα επίπεδο που να το καταλαβαίνουν όλοι και να φαίνεται πως όλα τα θέματα αφορούν τη ζωή όλων μας.

Νομίζετε ότι η επικοινωνία της επιστήμης μπορεί να διδαχθεί ή να μεταφερθεί και, εάν ναι, με ποιο τρόπο;

Νομίζω πως στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα από τα προβλήματα είναι ότι μερικές φορές, τα μαθήματα επιστήμης στα σχολεία δεν έχουν πρακτικό μέρος. Το κλειδί είναι, αφενός, να γίνονται πολλές παρουσιάσεις, αφού αυτό θέλει ο κόσμος να βλέπει, και, αφετέρου, να μαθαίνεις ο ίδιος πώς να κάνεις παρουσιάσεις με ασφάλεια, ώστε να μαθαίνουν και άλλοι. Η επιστήμη είναι πράγματι πολύ συναρπαστική, αλλά ο κόσμος θέλει να το δει αυτό. Δεν είναι το ίδιο να διαβάζεις ότι το οξυγόνο ενώνεται με το υδρογόνο και μας δίνουν νερό, όπως το να νιώσεις τη θερμότητα και την έκρηξη της ένωσής τους. Πρέπει να μάθεις να κάνεις τέτοιες παρουσιάσεις, ώστε να μπορείς να υποστηρίξεις και το υπόλοιπο υλικό που έχεις, για παράδειγμα, στο Διαδίκτυο.

Θα σας ενδιέφερε να επισκεφθείτε ξανά την Ελλάδα και να μας βοηθήσετε προς αυτή την κατεύθυνση;

Θα ήθελα πολύ να ξαναέρθω στην Ελλάδα. Όπως είπα, το κοινό ήταν υπέροχο. Χρειάζεται κάποιος χρόνος για να στηθεί η παρουσίαση αυτή και απαιτείται χρόνος για να λειτουργήσουν όλα σωστά, αλλά σε αυτή την περίπτωση, όλα πήγαν καλά. Θα ήταν ίσως ωραίο να κάναμε μια διαφορετική παρουσίαση εδώ στην Ελλάδα.

http://www.eie.gr/epistimiskoinonia/2010-2011/openscience-gr-videos_kyriakatika_…