Ανοικτότητα

H ανοικτή και επαναχρησιμοποιήσιμη πληροφορία βασική προϋπόθεση συμμετοχής για την Κοινωνία της Γνώσης

Παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις αναφορικά με την ανοικτή επιστήμη, τα ανοικτά δεδομένα, το ελεύθερο λογισμικό και τις ηλεκτρονικές εκδόσεις, και αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη της ανοικτής πρόσβασης, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής για την ανοικτή επιστήμη και την ανοικτή πρόσβαση.

Υπήρξε ο πρώτος ελληνικός οργανισμός που από το 2003 υπέγραψε τη διακήρυξη του Βερολίνου για την ανοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα των θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών και έκτοτε υποστηρίζει όλες τις πρωτοβουλίες της κίνησης για την ανοικτή πρόσβαση (open access movement), αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη της για την κοινωνία.

Αναγνωρίζοντας ότι η γνώση είναι δημόσιο αγαθό, το ΕΚΤ προσφέρει ανοικτή πρόσβαση σε μεγάλο όγκο έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, το οποίο παράγεται στη χώρα μας, καθώς και υποδομές και υπηρεσίες σε φορείς έρευνας και πολιτισμού της χώρας. Αναπτύσσει και διαθέτει υποδομές ανοικτής πρόσβασης εθνικής εμβέλειας όπως, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, αποθετήρια επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, έγκριτες ηλεκτρονικές επιστημονικές εκδόσεις, το openarchives.gr, τη μεγαλύτερη ελληνική πύλη πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, καθώς και τη νέα πύλη searchculture.gr που επιτρέπει την ενιαία αναζήτηση σε ψηφιακά τεκμήρια πολιτιστικού περιεχομένου.

Με στόχο την ευαισθητοποίηση της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου κοινού για την ανοικτή πρόσβαση, το ΕΚΤ δημιούργησε και υποστηρίζει την πύλη openaccess.gr και διοργανώνει διεθνή συνέδρια και webinars. Παράλληλα, συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς πρωτοβουλίες και έργα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη των κατάλληλων πολιτικών και υποδομών για τη διεξαγωγή της ανοικτής επιστήμης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Το ΕΚΤ συμμετέχει στο έργο OpenAIRE, την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική υποδομή για την ανοικτή πρόσβαση στην έρευνα, που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020. Επίσης, ήταν συντονιστής στο ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA για την υποστήριξη των πολιτικών ανοικτής πρόσβασης πανευρωπαϊκά ενώ συντόνισε το έργο RECODE το οποίο αφορά τη διαμόρφωση συστάσεων πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα.

Το ΕΚΤ υποστηρίζει ενεργά τους ελληνικούς φορείς έρευνας καθώς και τους χρηματοδότες έρευνας στην υιοθέτηση πολιτικών ανοικτής πρόσβασης. Έχει επεξεργαστεί πρότυπα πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση, τα οποία διαθέτει στους χρηματοδότες, στους ερευνητές και στις διοικήσεις των ερευνητικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.

Τα συγκεκριμένα πρότυπα ευθυγραμμίζονται πλήρως με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπως αυτό αποτυπώνεται στη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2012 για την πρόσβαση και τη διατήρηση της επιστημονικής πληροφόρησης, και στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020 και τις υποχρεώσεις που θέτει στους ερευνητές για την παροχή ανοικτής πρόσβασης σε δημοσιεύσεις και επιστημονικά δεδομένα.