Έφυγε από τη ζωή ο Ευάγγελος Μπούμπουκας, εμπνευστής και ιδρυτής του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης

Με βαθιά θλίψη το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) αποχαιρετά τον Ευάγγελο Μπούμπουκα, εμπνευστή, ιδρυτή και επί σειρά ετών Διευθυντή του oργανισμού. Ο Ε. Μπούμπουκας έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, αφήνοντας πίσω του μια σπουδαία παρακαταθήκη για τον χώρο της έρευνας, της τεκμηρίωσης και της καινοτομίας στη χώρα μας. 

Ως οραματιστής της ανοικτής πρόσβασης στη γνώση και πρωτοπόρος στη διαχείριση της επιστημονικής πληροφορίας, ο Ε. Μπούμπουκας ειδικεύθηκε στην οργάνωση και ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων Έρευνας και Τεχνολογίας. Υπήρξε Διευθυντής του ΕΚΤ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) από το 1989 έως το 2013 και Αντιπρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας.

Με βαθιά πίστη ότι η επιστημονική πληροφορία πρέπει να είναι ανοικτή και προσβάσιμη σε όλους, εργάστηκε ακατάπαυστα ώστε το ΕΚΤ να εξελιχθεί σε έναν εθνικό κόμβο γνώσης και καινοτομίας. Υπό την ηγεσία του τέθηκαν τα θεμέλια για τον σύγχρονο ψηφιακό χαρακτήρα του oργανισμού, για την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας στη χώρα και για τη στενότερη σύνδεσή τους με την κοινωνία.

Ο Ε. Μπούμπουκας σπούδασε με υποτροφία στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών. Στη δεκαετία του 1970, μετεκπαιδεύθηκε στην Ανάλυση και στον Προγραμματισμό Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, στις Τηλεπικοινωνίες, στα Συστήματα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών και τις Τράπεζες Πληροφοριών. Με βαθιά επίγνωση των διεθνών εξελίξεων και της σημασίας της επιστημονικής πληροφόρησης για την πρόοδο μιας χώρας, αφιερώθηκε στη δημιουργία ενός σύγχρονου οικοσυστήματος γνώσης, με βασική αρχή την ισότιμη πρόσβαση για όλους.

Το 1980 ανέλαβε να οργανώσει τη νεοσύστατη Μονάδα Τεκμηρίωσης στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, θέτοντας τις βάσεις για την ανάπτυξη της επιστημονικής πληροφόρησης στην Ελλάδα. Δύο χρόνια αργότερα, το 1982, συγκροτήθηκε – με χρηματοδότηση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών – το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, έργο που φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του. Υπό την καθοδήγησή του, δημιουργήθηκαν εμβληματικές εθνικές υποδομές: ο Εθνικός Συλλογικός Κατάλογος Επιστημονικών Περιοδικών (1983), το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (1985) και το λογισμικό ΑΒΕΚΤ για τις βιβλιοθήκες (1987), ενώ το 1989 το ΕΚΤ θεσμοθετήθηκε ως επιστημονική εγκατάσταση εθνικής χρήσης.

Κατά τη δεκαετία του 1990, σε μια περίοδο που η Ελλάδα έκανε τα πρώτα συστηματικά βήματα προς την ψηφιακή εποχή, εισήγαγε στον δημόσιο λόγο τους όρους «ψηφιακό περιεχόμενο» και «κοινωνία της πληροφορίας». Το 1990 διατέθηκαν για πρώτη φορά στο διαδίκτυο τα μεταδεδομένα του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών, ενώ το 1992 λειτούργησε το προηγμένο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΜΗΣ», που επέτρεπε αποκεντρωμένη πρόσβαση σε ελληνικές και διεθνείς βάσεις δεδομένων.

Την ίδια δεκαετία, υπό την καθοδήγηση του, το ΕΚΤ πρωτοστάτησε σε πρωτοβουλίες που έφεραν την ελληνική έρευνα και καινοτομία πιο κοντά στην παραγωγή και τα ευρωπαϊκά επιστημονικά δίκτυα. Το 1995, το ΕΚΤ ανέλαβε τον συντονισμό του Ελληνικού Κέντρου Αναδιανομής Καινοτομίας και, το 1998, ορίστηκε Εθνικό Σημείο Επαφής για το 5ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ, ρόλος που συνεχίζεται με τα επόμενα προγράμματα έως σήμερα, αναδεικνύοντας τη στρατηγική του συμβολή στην πρόοδο της επιστήμης και της καινοτομίας.

Η συμβολή του υπήρξε καταλυτική και στον τομέα της Ανοικτής Επιστήμης. Το 2003 πρωτοστάτησε στην εθνική υιοθέτηση των αρχών της Ανοικτής Πρόσβασης, με τη συμμετοχή του ΕΚΤ στη Διακήρυξη του Βερολίνου. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, με τη στρατηγική του καθοδήγηση, το ΕΚΤ ανέπτυξε τα πρώτα ελληνικά ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης – ΗΛΙΟΣ και ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ – ενώ το 2007 ξεκίνησε η ανάπτυξη της υπηρεσίας EKT ePublishing για επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα νέο μοντέλο διάχυσης της γνώσης.

Με όραμα και στρατηγική συνέπεια, οδήγησε το ΕΚΤ στη νέα ψηφιακή εποχή. Στη δεκαετία του 2010, το ΕΚΤ υιοθέτησε τεχνολογίες υπολογιστικού νέφους, ανέπτυξε ένα από τα πιο σύγχρονα data center της χώρας και καθιερώθηκε ως εθνική αρχή στατιστικών για την έρευνα και την καινοτομία.

Επί σειρά ετών, ο Ε. Μπούμπουκας εκπροσώπησε τη χώρα ως Εθνικός Εκπροσώπος και εμπειρογνώμων σε διάφορα προγράμματα και δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης,για θέματα περιεχομένου της Κοινωνίας της Πληροφορίας και αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων και καινοτομίας (Impact, eContent, Value, Innovation). Ως Αντιπρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΔΕΤ, συμμετείχε ενεργά στην πρώτη εγκατάσταση, οργάνωση και λειτουργία του, με καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία εθνικών τεχνολογικών και διαδικτυακών υποδομών.

Το 2020 το ΕΙΕ τον αναγόρευσε σε Επίτιμο Αντιπρόεδρο, τιμώντας την προσφορά του στον χώρο της έρευνας και της καινοτομίας.

Όσοι είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί του, μιλούν για έναν άνθρωπο διορατικό και σεμνό, πρωτοπόρο και οραματιστή, έναν άνθρωπο που με την παρουσία του κατάφερνε να εμπνέει ενότητα και εμπιστοσύνη, ακόμη και στις πιο απαιτητικές στιγμές.

Η Διοίκηση και το προσωπικό του ΕΚΤ, εκφράζουν τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του εκλιπόντος.

Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου και ώρα 11:30 στον Ιερό Ναό Ανάστασης και Παμμεγίστων Ταξιαρχών στο Γ' Κοιμητήριο Δήμου Αθηναίων.

Η συμβολή του Ευάγγελου Μπούμπουκα θα μείνει ζωντανή μέσα από το έργο του και τη θεμελιώδη επίδραση που είχε στην πρόοδο της γνώσης και της έρευνας στην Ελλάδα.