Το Προσφυγικό Ζήτημα στο επίκεντρο της νέας έκδοσης του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ

Μία νέα ψηφιακή έκδοση, που διερευνά το προσφυγικό ζήτημα, διατίθεται στο διαδικτυακό περιβάλλον της υπηρεσίας eBooks του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ).  Η έκδοση με τον τίτλο "Σύγχρονες Εκδοχές του Προσφυγικού Ζητήματος: Όψεις και Απόψεις" του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) επιχειρεί την πολύπλευρη έρευνα του προσφυγικού ζητήματος, μέσα σε 5 ευρείες θεματικές ενότητες.

Η ενσωμάτωση και η εγκατάσταση των μετακινούμενων πληθυσμών στις χώρες υποδοχής δημιουργούν μια κατάσταση όχι μόνο πολυσύνθετη στη διαχείρισή της, αλλά και ικανή να πυροδοτήσει δυσάρεστες καταστάσεις, σε συνδυασμό με τα φαινόμενα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.

Εκτός από τους ψυχολόγους που καταθέτουν την επιστημονική προσέγγιση, τα βιώματα, τις πρακτικές και την εμπειρία τους, σε αυτή την έκδοση παρουσιάζουν την τριβή τους με το προσφυγικό ζήτημα, ανθρωπολόγοι, νομικοί, εκπαιδευτές ελληνικής γλώσσας και ιστορικοί. Η έκδοση περιλαμβάνει πέντε ευρείες θεματικές ενότητες.

Στην πρώτη ενότητα, με τίτλο «Ιστορικές Καταγραφές Και Παρούσα Συνθήκη Των Στάσεων Απέναντι Στους Πρόσφυγες», οι συγγραφείς εκφράζουν τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις τους, διατρέχοντας την ιστορία της προσφυγιάς στη χώρα μας από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Στη δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Το Βίωμα Των Επαγγελματιών Που Δραστηριοποιούνται Στο Πεδίο Του Προσφυγικού: Προκλήσεις & Αφηγήσεις», αποτυπώνεται η απαιτητική εργασία αλλά και οι προκλήσεις που βιώνουν οι εργαζόμενοι στην προσπάθειά τους να ανακουφίσουν πληθυσμούς που έχουν έρθει αντιμέτωποι με τα πλέον σκληρά βιώματα. Δευτερογενές τραύμα, burn-out και υποστελέχωση είναι κάποιες μόνο από τις προκλήσεις, με τις οποίες οι ειδικοί ψυχικής υγείας έρχονται συχνά αντιμέτωποι, με έκδηλες τις επιπτώσεις στην εργασία αλλά και την προσωπική τους ζωή και λειτουργικότητα.

Στην τρίτη ενότητα, με τίτλο «Τραύμα, Εκπατρισμός, Συλλογική Μνήμη & Ταυτότητα», οι συγγραφείς εξετάζουν τόσο την τραυματική εμπειρία καθαυτή που βιώνουν οι μετακινούμενοι πληθυσμοί, όσο και την επίδραση που φέρει, ως το ζήτημα της εθνικής αλλά και της προσωπικής ταυτότητας, τόσο για τις κοινωνίες υποδοχής, όσο και για τις κοινωνίες προέλευσης. Εδώ, οι ερευνητές εντρυφούν σε δομικά ζητήματα που είναι σε θέση να μετασχηματίσουν εκ βάθρων προσωπικές και συλλογικές ταυτότητες, άρα συστήματα ολόκληρα.

Στην τέταρτη ενότητα, με τίτλο «Παρεμβάσεις Στους Προσφυγικούς Πληθυσμούς: Σύγχρονες Καλές Πρακτικές», ερευνητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των παρεμβάσεών τους, μέσα από σύγχρονες αλλά και παλαιότερες  πρακτικές, που υλοποιούν μέσα σε ένα πλαίσιο ισχυρών προκλήσεων και απαιτήσεων.

Τέλος, στην πέμπτη ενότητα, με τίτλο «Σύγχρονες Προκλήσεις Στο Μέτωπο Του Προσφυγικού», θίγονται κάποιοι από τους πλέον επίκαιρους προβληματισμούς στο προσφυγικό πεδίο, όπως η πρόσβαση των προσφύγων στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας κατά την περίοδο της πανδημίας, τα ζητήματα διαπολιτισμικότητας στην υποστήριξη ασυνόδευτων ανηλίκων, αλλά και η πρόκληση των προσφυγικών ροών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Η Μαρίνα Οικονόμου, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής - Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, η οποία φέρει την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης, μεταξύ άλλων, αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα: «Ελπίζουμε η παρούσα επιστημονική έκδοση να αποτελέσει το έναυσμα για να ανοίξει ένας νέος δρόμος κατανόησης του μείζονος προβλήματος του προσφυγικού· ένας δρόμος προς τον αποστιγματισμό και την ουσιαστική ανθρωπιστική μεταχείριση των προσφύγων».

Η εκδοτική συνεργασία του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ με το ΕΚΤ

H συνεργασία του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ με το ΕΚΤ ξεκίνησε το 2016, όταν το Εργαστήριο εμπιστεύθηκε το περιβάλλον της ψηφιακής υπηρεσίας eJournals για την έκδοση, τη φιλοξενία και τη διάθεση του επιστημονικού περιοδικού Conatus.

Στο περιοδικό δημοσιεύονται πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα στην ελληνική ή την αγγλική γλώσσα, μεταφράσεις ξενόγλωσσων φιλοσοφικών δοκιμίων, βιβλιοπαρουσιάσεις και συνεντεύξεις που καλύπτουν όλους τους κλάδους της Φιλοσοφίας. Μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει δεκατέσσερα τεύχη που παρέχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο 133 συνολικά δημοσιεύσεων.

Τον Αύγουστο του 2018, το Εργαστήριο αποφάσισε να αξιοποιήσει την υπηρεσία eBooks για την έκδοση της διεθνούς φιλοσοφικής σειράς «Hellenic-Serbian Philosophical Dialogue Series». Η σειρά εκδίδεται από το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ και το Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Νόβι Σαντ και αποτελεί απότοκο της μόνιμης και γόνιμης συνεργασίας των δυο φορέων.

Μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο της διεθνούς φιλοσοφικής σειράς Hellenic-Serbian Philosophical Dialogue Series έχουν κυκλοφορήσει τρεις ενδιαφέρουσες εκδόσεις. Η τελευταία έκδοση που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2022 περιλαμβάνει 12 κείμενα που υπογράφονται από Έλληνες και Σέρβους ερευνητές, τα οποία εξετάζουν ποικίλες πτυχές που αφορούν την μετάβαση από την νεωτερικότητα στο σήμερα, με ό,τι αυτή συνεπάγεται τόσο για την φιλοσοφική διανόηση, όσο και για την πραγματική ζωή.

Τέλος, τον Αύγουστο του 2022, το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με το Ελληνικό Κλιμάκιο της International Chair in Bioethics (ICB) και το ΕΚΤ, εξέδωσε στα ελληνικά ένα πρώτο μέρος της σειράς Εγχειριδίων Βιοηθικής της UNESCO. Οι δέκα πρώτοι τίτλοι της σειράς φιλοξενούνται στον εκδοτικό οίκο που διαθέτει το Εργαστήριο Φιλοσοφίας στην υπηρεσία eBooks του ΕΚΤ.

Η εκδοτική υπηρεσία eBooks του ΕΚΤ

Η υπηρεσία eBooks για τη φιλοξενία και διάθεση βιβλίων παρέχεται μέσω ενός διαδικτυακού περιβάλλοντος ηλεκτρονικών επιστημονικών εκδόσεων, υψηλών ποιοτικών και τεχνικών προδιαγραφών. Κύριος στόχος της υπηρεσίας, καθώς και των υπηρεσιών eJournals και eProceedings που αφορούν επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, είναι η ηλεκτρονική διάθεση έγκριτων επιστημονικών εκδόσεων μέσω της πλατφόρμας ePublishing του ΕΚΤ και η διεύρυνση του ανοικτά διαθέσιμου ψηφιακού επιστημονικού περιεχομένου που παράγεται στη χώρα.

Η υπηρεσία eBooks του ΕΚΤ απευθύνεται στην ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας με αντικείμενο την ηλεκτρονική έκδοση μονογραφιών και βιβλίων με ανοικτή πρόσβαση. Δίνεται έτσι μια δίοδος σε επιστημονικούς εκδότες όπως πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και επιστημονικές εταιρείες να έχουν συστηματική εκδοτική δραστηριότητα με έγκριτα βιβλία ανοικτής πρόσβασης. Μέσω της υπηρεσίας eBooks οι εκδότες μπορούν να διαμορφώσουν ηλεκτρονικούς εκδοτικούς οίκους βιβλίων ανοικτής πρόσβασης στην υποδομή που προσφέρει το ΕΚΤ, λαμβάνοντας τεχνολογία, τεχνογνωσία και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Μέχρι σήμερα, στον διαδικτυακό τόπο της εκδοτικής υπηρεσίας eBooks είναι διαθέσιμα 47 βιβλία από 14 εκδοτικούς οίκους, στις κοινωνικές επιστήμες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες.

Στην παρούσα φάση, η τεχνολογική αναβάθμιση και η επέκταση της πλατφόρμας ePublishing και των σχετικών υπηρεσιών με νέες λειτουργικότητες, πραγματοποιείται από το ΕΚΤ στο πλαίσιο του έργου "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης", το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα” (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εθνικούς πόρους.