GENDERACTIONplus: Ένα νέο έργο για την προώθηση της ισότητας των φύλων στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας

Στην εναρκτήρια συνάντηση του έργου GENDERACTIONplus που πραγματοποιήθηκε στις 8-10 Ιουνίου 2022, στο Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών στην Πράγα, συμμετείχε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) που είναι ένας από τους εταίρους του έργου. Το έργο GENDERACTIONplus χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Ορίζοντας Ευρώπη και έχει διάρκεια 36 μήνες. Το ΕΚΤ συμμετέχει στις δράσεις που αφορούν την καταγραφή των υφιστάμενων πολιτικών για το φύλο, τη διαμόρφωση των προτάσεων για την ισότητα των φύλων στην έρευνα, καθώς και την ενημέρωση των Εθνικών Σημείων Επαφής σε θέματα φύλου στην έρευνα.

Η κοινοπραξία του έργου που αποτελείται από 26 οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε 21 ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με τη νέα πολιτική ατζέντα του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ), θα επικεντρωθεί στους εξής πέντε θεματικούς τομείς: (α) διατομεακότητα και συμπερίληψη, (β) βία με βάση το φύλο στον ακαδημαϊκό χώρο, (γ) διάσταση του φύλου στην Έρευνα & Καινοτομία, (δ) παρακολούθηση των δράσεων για την ισότητα των φύλων σε επίπεδο κρατών μελών στον νέο ΕΧΕ, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μηχανισμού παρακολούθησης και δεικτών, και (ε) ανάπτυξη ενός συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής και του αντίκτυπου των σχεδίων για την ισότητα των φύλων ως το κύριο μέσο για την προώθηση θεσμικών αλλαγών χωρίς αποκλεισμούς στη νέα ΕΧΕ.

Ακόμη, στόχος του GENDERACTIONplus είναι η διασφάλιση, η υποστήριξη και η προώθηση της ισότητας και της συμπερίληψης των φύλων. Πιο συγκεκριμένα, το έργο στοχεύει στην εξάλειψη της ανισότητας των φύλων και τον περιορισμό των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βασίζονται στην αναπηρία, την εθνικότητα και την LGBTIQ+ - μέσω συστημάτων έρευνας και καινοτομίας. Συγκεκριμένα, το έργο πρόκειται να ενισχύσει την προσπάθεια για ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων στον νέο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, προωθώντας την, στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Έρευνας και Καινοτομίας.

«Είναι ζωτικής σημασίας η ισότητα των φύλων να συνεχίσει να αποτελεί μία από τις προτεραιότητες στον νέο ΕΧΕ. Έχουμε δει σημαντικές προόδους σε επίπεδο πολιτικής στην ΕΕ συνολικά και σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι μπορούμε να πάμε καλύτερα. Η βία με βάση το φύλο και η σεξουαλική παρενόχληση εξακολουθούν να αποτελούν μείζον πρόβλημα και πρέπει να αναπτύξουμε καλύτερα εργαλεία για την αντιμετώπιση της διαφορετικότητας. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η παρακολούθηση και αξιολόγηση των σχεδίων για την ισότητα των φύλων και ο αντίκτυπός τους, καθώς αποτελούν πλέον κριτήριο επιλεξιμότητας για τον Ορίζοντα Ευρώπη. Αυτή είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να προχωρήσουμε σε όλα αυτά τα θέματα σε μια μεγάλη και με κίνητρα ευρωπαϊκή κοινοπραξία», είπε η συντονίστρια του έργου Marcela Linkova.

Το έργο GENDERACTIONplus βασίζεται στο έργο GENDERACTION του Ορίζοντα 2020 που υλοποιήθηκε από το 2017 έως το 2021 (στο οποίο επίσης συμμετείχε το ΕΚΤ), στο έργο της Μόνιμης Ομάδας Εργασίας για το Φύλο στην Έρευνα και την Καινοτομία (Standing Working Group on Gender in Research and Innovation, SWG GRI) και στο έργο της Κοινότητας FORGEN που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου ACT που υλοποιήθηκε το 2018 έως 2021.

Οι δράσεις του ΕΚΤ για τη συμμετοχή των γυναικών στην έρευνα

Το ΕΚΤ υπηρετεί διαχρονικά τον στόχο της ισότητας των φύλων στους τομείς της έρευνας & ανάπτυξης και καινοτομίας με τη συμμετοχή του σε ερευνητικά έργα διαμόρφωσης πολιτικών, με την παραγωγή στατιστικών στοιχείων, την καταγραφή των νέων ερευνητριών, την ανάδειξη των επιτευγμάτων τους.

Οι δράσεις του ΕΚΤ ξεκινούν ήδη από το 2007 και αφορούν την τεκμηρίωση, την πληροφόρηση, τη συμβουλευτική και τη δικτύωση, για την υποστήριξη της συμμετοχής των γυναικών σε ερευνητικά έργα, την ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας και την προώθηση της καινοτομίας. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του Δικτύου ΠΕΡΙΚΤΙΟΝΗ και του έργου "Χαρτογράφηση του Επιστημονικού Χώρου του Ελληνικού Γυναικείου Ερευνητικού Δυναμικού" (2007), το ΕΚΤ πραγματοποίησε για πρώτη φορά εκτεταμένη καταγραφή των Ελληνίδων ερευνητριών.

Έκτοτε, το ΕΚΤ συμμετέχει σε σειρά ευρωπαϊκών έργων με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στους τομείς της Ε&Α μέσω της διαμόρφωσης των κατάλληλων πολιτικών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο διακριτών ερευνητικών φορέων.

Το ΕΚΤ, ως Εθνική Αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος, συλλέγει δεδομένα για την αποτύπωση του ελληνικού συστήματος Έρευνας, Τεχνολογίας, Ανάπτυξης, Καινοτομίας (ΕΤΑΚ), και στο πλαίσιο αυτό έχει συμπεριλάβει τις στατιστικές για τη συμμετοχή των γυναικών σε έρευνα και ανάπτυξη, στον κατάλογο των εθνικών στατιστικών που δημοσιεύει.

Σε επίπεδο εκπροσώπησης, το ΕΚΤ είναι εθνικός εκπρόσωπος στο ERAC Standing Working Group on Gender in Research and Innovation (ERAC SWGGRI). Παράλληλα, αποτελεί στατιστικό εκπρόσωπο της χώρας για την εμβληματική έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «She Figures» και καταγράφει συστηματικά τη συμμετοχή των γυναικών στους τομείς της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τέλος, μέσω των στοχευμένων εκδόσεών του δίνει έμφαση στη διασύνδεση των δεικτών με συγκεκριμένες πολιτικές, συμβάλλοντας στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων πολιτικών για την ισότητα των φύλων.

Τέλος, το ΕΚΤ, ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες απαιτήσεις και παρακολουθώντας τα σχέδια που έχουν καταρτιστεί τόσο σε εθνικό (Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ισότητα των φύλων 2021-2025) όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Gender Equality Strategy for 2020-2025, Gender equality in the European Research Area), κατάρτησε και δημοσιεύει την πολιτική και το σχέδιο δράσης για την ισότητα των φύλων που αποτελεί το έμπρακτο σχέδιο ενεργειών του για την προώθηση της εξασφάλισης ίσων ευκαιριών μεταξύ γυναικών και ανδρών.