Το PHAROS AI Factory γίνεται περιφερειακός κόμβος Τεχνητής Νοημοσύνης της Nοτιοανατολικής Ευρώπης

Το ελληνικό «Εργοστάσιο» Τεχνητής Νοημοσύνης PHAROS γίνεται πλέον περιφερειακός κόμβος Tεχνητής Nοημοσύνης (ΤΝ) της Nοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς εγκρίθηκαν οι προτάσεις για τη δημιουργία τεσσάρων AI Factory Antennas, σε Κύπρο, Μάλτα, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, τα οποία θα συνδέονται με το PHAROS AI Factory. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα οικοσύστημα ΤΝ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με επίκεντρο την Ελλάδα και τέσσερις περιφερειακούς κόμβους, που μοιράζονται υπολογιστικούς πόρους, δεδομένα και εργαλεία. Αξίζει να σημειωθει ότι από τα συνολικά δεκατρία AI Factory Antennas της Ευρώπης, τα τέσσερα θα διασυνδέονται με το ελληνικό εργοστάσιο ΤΝ PHAROS.

Μέσω της συνεργασίας με τα τέσσερα AI Factory Antennas, το εργοστάσιο ΤΝ PHAROS θα αποκτήσει άμεση πρόσβαση σε τέσσερις νέες κοινότητες ΤΝ, εδραιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη θέση του ως διακρατικός κόμβος ΤΝ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και συμβάλλοντας στη διαρκή ανάπτυξη των εθνικών οικοσυστημάτων. Τα AI Factory Antennas σε Κύπρο, Μάλτα,  Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, θα συνεργάζονται στενά με το PHAROS ΑI Factory, παρέχοντας πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους υπερυψηλών επιδόσεων, ειδικά προσαρμοσμένους για εφαρμογές ΤΝ, υποστηρίζοντας την έρευνα, την καινοτομία και τη βιομηχανική ανάπτυξη σε διάφορους τομείς.

Κάθε AI Factory Antenna φέρει τη δική του θεματική και γεωγραφική εξειδίκευση, ενισχύοντας τη συνεργασία και τη βιωσιμότητα του συνολικού οικοσυστήματος. Μέσα από δράσεις εκπαίδευσης, κοινής ανάπτυξης μοντέλων και ανταλλαγής τεχνογνωσίας, τα AI Factory Antennas προωθούν την υιοθέτηση λύσεων ΤΝ από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνέβαλε στην επιτυχή υποβολή των προτάσεων, στο πλαίσιο του EuroHPC-JU, το οποίο θα παρέχει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έως και το 50% των επιλέξιμων δαπανών των έργων, ενώ το υπόλοιπο 50% θα καλυφθεί από τα συμμετέχοντα κράτη. Επισημαίνετια ότι η έναρξή τους αναμένεται στις αρχές 2026, σε συντονισμό με την πρώτη φάση λειτουργίας των υπηρεσιών του PHAROS.

Tα τέσσερα Antennas του PHAROS AI Factory

Κύπρος: PHAROS–CY

Η Κύπρος δημιουργεί έναν ισχυρό κόμβο ψηφιακής καινοτομίας και ερευνητικής αριστείας μέσω του PHAROS-CY, που θα συντονίζεται από το Cyprus Institute. Το Antenna εστιάζει σε τρεις πυλώνες: Υγεία, Πολιτισμός και Γλώσσα, Βιωσιμότητα. Ανάμεσα στις δράσεις του περιλαμβάνονται εφαρμογές βιοϊατρικής ΤΝ για σπάνιες ασθένειες, γλωσσικά μοντέλα για την κυπριακή διάλεκτο, εργαλεία ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και συστήματα ΤΝ για την παρακολούθηση του κλίματος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Μάλτα: MDIA Antenna

Το Antenna της Μάλτας, υπό τον συντονισμό της Malta Digital Innovation Authority, θα επικεντρώνεται στη στήριξη ΜμΕ και νεοφυών επιχειρήσεων για την υιοθέτηση ΤΝ, με εφαρμογές σε δημόσιες υπηρεσίες και ναυτιλία - δύο κρίσιμους τομείς για τη νησιωτική χώρα. Μέσω του PHAROS, οι τοπικοί φορείς θα αποκτούν πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους, υπηρεσίες συμβουλευτικής και εργαλεία ανάπτυξης ΤΝ, ενισχύοντας την ψηφιακή ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα της Μάλτας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Βόρεια Μακεδονία: Vezilka AIFA

Το Antenna «Vezilka» θα φιλοξενείται στη Σχολή Πληροφορικής και Μηχανικής του Πανεπιστημίου Ss. Cyril and Methodius στα Σκόπια και θα συνεργάζεται στενά με το PHAROS για δράσεις στους τομείς της Υγείας, Βιωσιμότητας και Πράσινης Ενέργειας, συνεισφέροντας στο τοπικό οικοσύστημα με εκπαίδευση, συμβουλευτικές υπηρεσίες και πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους.

Σερβία – IPB AIFA

Το Ινστιτούτο Φυσικής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου (IPB) ηγείται του Antenna της Σερβίας, με εστίαση στους τομείς της Υγείας, της Βιωσιμότητας και της Γλώσσας και του Πολιτισμού. Θα παρέχει εκπαίδευση, υποστήριξη και πρόσβαση σε υπολογιστικούς πόρους λειτουργώντας ως κόμβος διασύνδεσης της τοπικής ακαδημαϊκής και επιχειρηματικής κοινότητας με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα ΤΝ.

Χρηματοδότηση και η ελληνική κοινοπραξία του PHAROS AI Factory

To PHAROS AI Factory είναι ένα από τα πρώτα δεκατρία «εργοστάσια» Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρώπη και αποτελεί μια πρωτοβουλία στρατηγικής σημασίας, καθώς ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη αξιόπιστων εφαρμογών ΤΝ και την προώθηση της καινοτομίας με γνώμονα τη βιωσιμότητα. Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συνέβαλε στην επιτυχή υποβολή των προτάσεων, στο πλαίσιο του EuroHPC-JU, το οποίο θα παρέχει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έως και το 50% των επιλέξιμων δαπανών των έργων, ενώ το υπόλοιπο 50% θα καλυφθεί από τα συμμετέχοντα κράτη. Επισημαίνετια ότι η έναρξή τους αναμένεται στις αρχές 2026, σε συντονισμό με την πρώτη φάση λειτουργίας των υπηρεσιών του PHAROS. 

Ο «Φάρος» υλοποιείται από την εθνική κοινοπραξία με επικεφαλής το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), και εταίρους το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος (ΕΚΕΦΕ-Δ), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και το Υπερταμείο/Growthfund, το Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο, σε άμεση συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Strategic Foresight) της Κυβέρνησης. Επιπλέον συμμετέχουν οι ακόλουθοι φορείς: Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (AΠΘ), Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Πανεπιστήμιο Πειραιώς (ΠΑΠΕΙ), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ).

Ο ρόλος του ΕΚΤ στην ανάπτυξη του PHAROS

To PHAROS AI Factory αποτελεί το σημείο συνάντησης της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα. Στόχος είναι η παραγωγή νέων υπηρεσιών με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) με έμφαση στους ακόλουθους τρεις τομείς: της Υγείας, της Ελληνικής Γλώσσας και του Πολιτισμού, καθώς και της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη και στη συνεχή υποστήριξη ενός καινοτόμου και ανταγωνιστικού οικοσυστήματος νεοφυών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Το ΕΚΤ, διαθέτοντας πλούσια σύνολα δεδομένων επιστήμης, πολιτισμού, επιστημονικής ορολογίας και γλωσσικών πόρων και με τον ρόλο του Εθνικού Συσσωρευτή Πολιτιστικού Περιεχομένου μέσω της υποδομής SearchCulture.gr που αναπτύσσει, συμμετέχει στις δράσεις που αφορούν τον τομέα της Ελληνικής Γλώσσας και του Πολιτισμού. Στις δράσεις αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η συγκρότηση των Ελληνικών Χώρων Δεδομένων για την Γλώσσα και την Πολιτιστική Κληρονομιά σε ευθυγράμμιση με τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς Χώρους Δεδομένων, η περαιτέρω συσσώρευση πολιτιστικών πόρων από ελληνικούς πολιτιστικούς φορείς, η ανάπτυξη εργαλείων που θα διευκολύνουν την αξιοποίηση συνόλων δεδομένων από εφαρμογές ΤΝ  και η δημιουργία μιας εργαλειοθήκης από υπηρεσίες και μοντέλα ΤΝ για χρήση και επανάχρηση από μικρομεσαίες επιχειρήσεις και φορείς που δραστηριοποιούνται στον χώρο του πολιτισμού και στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Eπίσης, το ΕΚΤ συμβάλλει ενεργά στην επικοινωνιακή προώθηση των δράσεων και των αποτελεσμάτων του έργου.

Περισσότερες πληροφορίες για το PHAROS AI Factory: https://www.pharos-aifactory.eu/