Για μία νέου τύπου εξωστρέφεια από τα μουσεία και τους πολιτιστικούς φορείς

Μια πολύ ενδιαφέρουσα διημερίδα με αντικείμενο την ψηφιακή αειφορία και τις νέες προοπτικές που ανοίγονται για τα Μουσεία και τους Πολιτιστικούς Οργανισμούς, πραγματοποιήθηκε στις 22 και 23 Μαΐου στον Κόμβο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Τεχνόπολης INNOVATHENS του Δήμου Αθηναίων, που ήταν και συνδιοργανωτής της εκδήλωσης, μαζί με την PostScriptum και την Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ). Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού για τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων 2015 με θέμα "Μουσεία για μια Κοινωνία με Προοπτικές" και τελούσε υπό την αιγίδα του Ελληνικού Τμήματος του ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων).
H δημιουργία αξίας στον πολιτισμό μέσα από τις ψηφιακές υποδομές και μέσα από το ανοικτό και επαναχρησιμοποιήσιμο πολιτιστικό περιεχόμενο, ο ρόλος των πολιτιστικών φορέων στην ενίσχυση της δημιουργικής βιομηχανίας και του τουρισμού, η δημιουργία διαδικτυακών κοινοτήτων και η πρόσβαση των φορέων σε χρηματοδοτικά εργαλεία ήταν το αντικείμενο των συνεδριών που παρακολούθησαν ανώτερα στελέχη των πιο σημαντικών μουσείων και πολιτιστικών οργανισμών της χώρας, καθώς και στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Τις εργασίες της διημερίδας άνοιξε ο Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού, Νίκος Ξυδάκης ο οποίος αναφέρθηκε στα επιμέρους μεγάλα έργα του υπουργείου που έχουν επίκεντρο την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας με την παραγωγή καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων, ιδίως στον χώρο του τουρισμού, όπως το έργο της ψηφιοποίησης των κινητών μνημείων, την εφαρμογή των ηλεκτρονικών εισιτηρίων σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους και το αρχαιολογικό κτηματολόγιο. Επισήμανε την ανάγκη κατάρτισης εθνικής στρατηγικής και τάχθηκε υπέρ της εξωστρέφειας των πολιτιστικών οργανισμών.

Σε χαιρετισμό του, ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης αναφέρθηκε στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, στην Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων, που φέτος είναι το τιμώμενο Μουσείο από την ICOM, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί ένα απτό παράδειγμα, ότι ακόμη και σε καιρούς οικονομικής κρίσης, ένας πολιτιστικός οργανισμός μπορεί να αποδειχθεί βιώσιμος και μάλιστα με σταθερή δυναμική ανόδου.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) εκπροσώπησε στην εκδήλωση η διευθύντριά του Δρ. Εύη Σαχίνη, η οποία μίλησε στο πάνελ που αφορούσε τις Ψηφιακές Υποδομές και την Παραγωγή Αξίας στον Πολιτισμό, μαζί με τον καθηγητή του ΕΜΠ Στέφανο Κόλλια και τον Harry Verwayen, αναπληρωτή διευθυντή της Europeana.

Όπως επισήμανε η Ε. Σαχίνη, όραμα του ΕΚΤ είναι η δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού χώρου για την επιστήμη και τον πολιτισμό ο οποίος θα είναι ανοικτός προς όλους, θα ενισχύει την επιστήμη, την έρευνα, την εκπαίδευση, την καινοτομία, την κοινωνία των πολιτών, και θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτιστικών φορέων για ολοκληρωμένες υπηρεσίες και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.

Στην ομιλία της υπογράμμισε ότι το ΕΚΤ αναπτύσσει την εθνική υποδομή για συγκέντρωση και διάθεση ψηφιακού περιεχομένου, και διαμορφώνει υπηρεσίες που προσφέρονται, με ολοκληρωμένο τρόπο, σε φορείς δημοσίου συμφέροντος. Μέσα από την υλοποίηση υπηρεσιών (που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες Software as a Service και Cloud Computing), όπως η Υπηρεσία Αποθετηρίων και το openΑΒΕΚΤ, αλλά και Υπηρεσίες για Έλεγχο Ποιότητας, Συσσώρευση και Ασφαλή Διαφύλαξη του ψηφιακού περιεχομένου, το ΕΚΤ στοχεύει στην παροχή ολοκληρωμένων, προτυποποιημένων και χαμηλού κόστους υπηρεσιών.

Πρόκειται για υπηρεσίες που υποστηρίζουν τον ενάρετο κύκλο ζωής του έγκριτου ψηφιακού πολιτιστικού και επιστημονικού περιεχομένου, από τη συγκέντρωση, τεκμηρίωση, διαχείριση και ασφαλή απόθεση, μέχρι την ενιαία αναζήτηση, ανάδειξη και επαναχρησιμοποίησή του.

Η Ε. Σαχίνη επισήμανε ότι τα χρηματοδοτικά προγράμματα δημιουργούν το πλαίσιο για τη διάχυση του πολιτιστικού περιεχομένου, δεν μπορούν όμως και δεν πρέπει να υποκαθιστούν την ανάγκη για εθνικές πολιτικές και υποδομές για το ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο. Οι δημόσιες ψηφιακές υποδομές είναι αναπόσπαστο μέρος του ψηφιακού χάρτη της χώρας μας και μέρος του κοινού εθνικού μας πλούτου. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΕΚΤ λειτουργεί ως αξιόπιστη, υψηλού επιπέδου υποδομή που μέσω των υπηρεσιών του συνεργάζεται με πλήθος πολιτιστικών φορέων.

Για τα εργαλεία χρηματοδότησης στον τομέα του πολιτισμού μίλησε από το ΕΚΤ και ο Δρ Ηρακλής Αγιοβλασίτης, σύμβουλος διαχείρισης καινοτομίας και Εθνικό Σημείο Επαφής για ΤΠΕ στον Ορίζοντα 2020. Ο Η. Αγιοβλασίτης επισήμανε ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία συντελούν στην υλοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών, όπως η Ευρώπη 2020. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις επιμέρους θεματικές περιοχές που χρηματοδοτούν τα ευρωπαϊκά προγράμματα Ορίζοντας 2020, Δημιουργική Ευρώπη, Erasmus+ και COSME, καθώς και το ΕΣΠΑ.

Τα προγράμματα αυτά δίνουν έμφαση στην καινοτομία και σε μία νέου τύπου εξωστρέφεια για τους πολιτιστικούς φορείς, που χτίζει συνέργειες με τις δημιουργικές βιομηχανίες, τον τουρισμό και επιμέρους κοινότητες για την παραγωγή αξίας. Όλα αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι ένα παζλ που κάθε φορέας καλείται να συνθέσει με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητές του υπογράμμισε ο Η. Αγιοβλασίτης, και το ΕΚΤ με την τεχνογνωσία και τα δίκτυα που διαθέτει είναι σε θέση να προσφέρει στους φορείς αποτελεσματική υποστήριξη σε αυτή τη διαδικασία.

Ο διάλογος που αναπτύχθηκε τις δύο ημέρες της εκδήλωσης έδωσε την ευκαιρία να ακουστούν όλες εκείνες οι απόψεις που αντικατοπτρίζουν τις νέες τάσεις και προοπτικές των Μουσείων και των πολιτιστικών οργανισμών στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Η ανάγκη για μία νέα εξωστρέφεια που αγκαλιάζει την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και νέες κοινότητες που παράγουν αξία μέσα από τη χρήση του πολιτιστικού περιεχομένου ήταν τα συμπεράσματα της διημερίδας που περιλάμβανε την παρουσίαση συγκεκριμένων επιτυχημένων περιπτώσεων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ανάμεσα στις παρουσιάσεις ξεχώρισε εκείνη του Peter Gorgels, Διευθυντή Ψηφιακής Επικοινωνίας του Ολλανδικού Μουσείου Rijksmuseum, που αφορούσε την παραγωγή αξίας που βασίζεται σε ανοικτά επιχειρηματικά μοντέλα. Oπως επισήμανε ο P. Gorgels, το διάσημο μουσείο άνοιξε όλες τις συλλογές του για κάθε χρήση σε πολύ υψηλή ανάλυση στο διαδίκτυο, εκτοξεύοντας την επισκεψιμότητα, την αναγνωρισιμότητα, την επανάχρηση των συλλογών καθώς και την αγάπη του κοινού για το μουσείο.

Το βίντεο της εκδήλωσης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα (http://psvaluetalks.gr/).