Webinar για την «Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020» διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Open AIRE2020, ως Εθνικό σημείο υποστήριξης και ενημέρωσης για την Ανοικτή Πρόσβαση. Το webinar πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαρτίου, σε συνεργασία με το Digital Curation Centre (DCC) και με εισηγήτρια τη Sarah Jones. Στόχος του webinar ήταν η ενημέρωση των ερευνητών σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή τους σε έργα του Ορίζοντα 2020 (χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για έρευνα & καινοτομία) για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα και τα διαθέσιμα εργαλεία για την ικανοποίηση της υποχρέωσης αυτής.
Η υψηλή συμμετοχή ερευνητών από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και ερευνητικούς φορείς της χώρας επιβεβαίωσε το έντονο ενδιαφέρον της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας για την ανοικτή πρόσβαση τόσο στα ερευνητικά δεδομένα όσο και στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, και επιβεβαίωσε την προστιθέμενη αξία των δράσεων ενημέρωσης-κατάρτισης σε θέματα Ανοικτής Πρόσβασης.
Στο πρώτο μέρος, παρουσιάστηκε η υποχρέωση παροχής Aνοικτής Πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα στον Ορίζοντα 2020. Όπως επισημάνθηκε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει την Ανοικτή Πρόσβαση θεωρώντας ότι τα αποτελέσματα της δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας πρέπει να είναι προσβάσιμα χωρίς πρόσθετο κόστος, κάθε φορά που κάποιος έχει πρόσβαση σε αυτά ή τα χρησιμοποιεί. Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε η εξέλιξη της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης της ΕΕ, με την Ανοικτή Πρόσβαση στα δεδομένα να αποτελεί από την 1η Ιανουαρίου 2017 υποχρέωση που αφορά το σύνολο των θεματικών του Ορίζοντα 2020 (με την πρόβλεψη σχετικών εξαιρέσεων). Βασικά στοιχεία της σχετικής υποχρέωσης είναι η κατάθεση των δεδομένων σε αποθετήριο δεδομένων της επιλογής του ερευνητή, η λήψη μέτρων προκειμένου να είναι δυνατή η πρόσβαση, η εξόρυξη, η χρήση, επανάχρηση και διάχυση χωρίς πρόσθετο κόστος, καθώς και η παροχή των απαραίτητων πληροφοριών για την επαλήθευση των αποτελεσμάτων.
Το δεύτερο μέρος του webinar επικεντρώθηκε στο Σχέδιο Διαχείρισης των Δεδομένων (Data Management Plan/ DMP) που αφορά (μεταξύ άλλων) τις διαδικασίες παραγωγής, αποθήκευσης και παροχής των δεδομένων αλλά και τις πρακτικές πρόσβασης σε αυτά. Η Sarah Jones παρουσίασε το DMPonline, ένα εργαλείο που έχει αναπτύξει το DCC για την υποστήριξη των ερευνητών και το οποίο περιλαμβάνει πρότυπο για τον Ορίζοντα 2020, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει αναπτύξει το OpenAIRE για τη σύνταξη του σχεδίου. Η ενότητα ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση παραδειγμάτων σχεδίων που έχουν κατατεθεί στο αποθετήριο Zenodo.
Το τελευταίο μέρος επικεντρώθηκε σε πρακτικές οδηγίες προς τους ερευνητές για την επιλογή της κατάλληλης άδειας χρήσης και του κατάλληλου αποθετηρίου. Παρουσιάστηκαν επίσης υπηρεσίες και εργαλεία που παρέχουν ευρωπαϊκά έργα όπως το OpenAIRE, το FOSTER, αλλά και το EUDAT για την υποστήριξη των ερευνητών.
Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης οι ερευνητές είχαν την ευκαιρία να διατυπώσουν διευκρινιστικές ερωτήσεις, καθώς και να μάθουν από τις εμπειρίες άλλων ερευνητών.
Το οπιτικοακουστικό υλικό του webinar είναι διαθέσιμο εδώ.
Το webinar διοργανώθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου OpenAIRE2020, στο οποίο το ΕΚΤ συμμετέχει ως εταίρος. Σημειώνεται ότι το OpenAIRE2020 υποστηρίζει τους ερευνητές σε θέματα ανοικτής πρόσβασης μέσω του δικτύου των National Open Access Desks (NOADs). Το ΕΚΤ στο πλαίσιο του ρόλου του ως το ελληνικό NOAD, Εθνικό Σημείο υποστήριξης και ενημέρωσης για την Ανοικτή Πρόσβαση, υποστηρίζει τους ερευνητές μέσω της διοργάνωσης σεμιναρίων, webinars και την παροχή ενημερωτικού υλικού.