Φανταστείτε να ταξιδεύετε οδικώς από την Ελλάδα προς τη Γερμανία και να μην χρειάζεται να σταματήσετε πουθενά προκειμένου να πληρώσετε τέλη διοδίων. Αυτό το σενάριο φαίνεται ότι σύντομα θα είναι πραγματικότητα, αφού δοκιμές που έγιναν στο πλαίσιο του έργου PISTA που συγχρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα IST του 6ου Προγράμματος Πλαισίου είχαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Σκοπός του έργου, συνολικού προϋπολογισμού 6,49 εκατ. ευρώ, που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούνιο, ήταν η επαλήθευση του νέου ευρωπαϊκού προτύπου CEN 278 που αφορά στη λειτουργική συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ηλεκτρονικών συστημάτων συλλογής τελών (Electronic Fee Collection ? IO EFC). Στην υλοποίησή του συμμετείχαν οργανισμοί από τη Δανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και, από ελληνικής πλευράς, το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Τα συστήματα EFC δεν είναι μια καινούργια τεχνολογία, καθώς εφαρμογές τους λειτουργούν ήδη σε αρκετούς σταθμούς διοδίων ευρωπαϊκών αυτοκινητοδρόμων. Οι οδηγοί που περνούν από αυτά τα σημεία δεν χρειάζεται να σταματήσουν προκειμένου να πληρώσουν τέλη, καθώς η χρέωση γίνεται αυτόματα μέσω ενός ειδικού σήματος που έχουν στο όχημά τους. Το πρόβλημα όμως δημιουργείται όταν κάποιος μετακινείται οδικώς σε άλλη χώρα. Οι σταθμοί διοδίων κάθε κράτους χρησιμοποιούν διαφορετικές και μη συμβατές μεταξύ τους τεχνολογίες, γεγονός που σημαίνει ότι ένας οδηγός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το ειδικό σήμα EFC του οχήματος του σε άλλη χώρα.
Στις δωδεκάμηνες δοκιμές του νέου προτύπου συμμετείχαν 17 σταθμοί διοδίων σε επτά ευρωπαϊκές χώρες και πέντε χιλιάδες αυτοκινητιστές που είχαν εφοδιαστεί με ειδικές ετικέτες, κατασκευασμένες από διαφορετικές εταιρείες. Στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν οι σταθμοί διοδίων της Ελευσίνας, των Μαλγάρων και της Αττικής Οδού. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το πρότυπο CEN 278 λειτουργεί αποτελεσματικά, καθώς διασφαλίζει τη συμβατότητα μεταξύ των συστημάτων EFC.
Τα παραπάνω δείχνουν να αποτελούν το εύκολο μέρος του έργου, εξηγεί ο κ. Rafael Fando, υπεύθυνος του έργου και στέλεχος του Ισπανικού οργανισμού CINTRA: «Εκτός από τη τεχνική συμβατότητα των συστημάτων θα πρέπει να διασφαλίζεται και η λειτουργική συμβατότητα, που πρακτικά σημαίνει ότι τα τραπεζικά ιδρύματα μιας χώρας θα μπορούν να δέχονται χρεώσεις από σταθμούς διοδίων άλλης χώρας. Πρόκειται για μια δύσκολη και αργή διαδικασία, η οποία σημείωσε όμως μεγάλη πρόοδο κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου».
Στην Ισπανία όλα τα συστήματα EFC που χρησιμοποιούνται στους σταθμούς διοδίων της χώρας είναι συμβατά μεταξύ τους από λειτουργικής άποψης. Η Γαλλία και η Πορτογαλία αναμένεται να αποκτήσουν σύντομα λειτουργική συμβατότητα με την Ισπανία, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο μια ομάδα συμβατών συστημάτων EFC στους σταθμούς διοδίων της Νοτιοδυτικής Ευρώπης. Το παράδειγμά τους ακολουθούν κατά πόδας και οι Σκανδιναβικές χώρες.
«Ευελπιστούμε σε σύντομο χρονικό να επιτευχθεί η πλήρης διαλειτουργικότητα των διαφορετικών συστημάτων EFC που χρησιμοποιούνται στους σταθμούς διοδίων της Ευρώπης, ώστε οι οδηγοί να μην χρειάζεται να σταματάνε για να πληρώσουν τέλη» επισημαίνει ο κ. Fando. Εκτιμάται ότι πέντε με έξι εκατομμύρια οχήματα που διαθέτουν ειδικές ετικέτες για συστήματα EFC κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην ΕΕ.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι η διαλειτουργικότητα των συστημάτων EFC θα επιτρέψει την πιο αποτελεσματική διαχείριση της κίνησης στους σταθμούς διοδίων. Υπολογίζεται ότι με τον κλασσικό τρόπο πληρωμής, ο ανώτατος ρυθμός διέλευσης από τους σταθμούς διοδίων δεν ξεπερνά τα 250 οχήματα την ώρα. Με τη χρήση των συστημάτων EFC μπορεί να προσεγγίσει τα χίλια οχήματα την ώρα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εξάλειψη της κυκλοφοριακής συμφόρησης που παρατηρείται συχνά σε αυτά τα σημεία των αυτοκινητοδρόμων.