Αρθρο του NATURE για την ερευνητική πολιτική της Ελλάδας

06.02.2001

Αναφορά στην Ελλάδα και στην ερευνητική πολιτική που διαμορφώνεται από την ελληνική κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα, γίνεται στο σημείωμα της έκδοσης του γνωστού περιοδικού Nature (Τεύχος 6820, 1 Φεβρουαρίου 2001). Σύμφωνα με το δημοσίευμα 'η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει την κοντόφθαλμη πολιτική που ακολουθεί στον τομέα της έρευνας'.

Στο άρθρο ασκείται έντονη κριτική στη διαμορφούμενη κυβερνητική πολιτική για ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας η οποία συνδέεται με την επιχειρηματική αξιοποίηση της, και για εγκατάλειψη της χρηματοδότησης της βασικής έρευνας. Αναφέρεται δε χαρακτηριστικά: 'Ακολουθώντας το παράδειγμα των ΗΠΑ, όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αποδέχονται ότι απαιτείται συνετή επένδυση στη βασική έρευνα, προς όφελος της εθνικής οικονομίας. Οι Έλληνες πολιτικοί, από την άλλη πλευρά, παραμένουν σταθερά πεπεισμένοι για το αντίθετο. Αν η προτάσεις τους υιοθετηθούν, από φέτος δεν θα υπάρχει καμιά πηγή χρηματοδότησης για ερευνητικά έργα στα οποία δεν υπάρχει βιομηχανική συμμετοχή.'

Το δημοσίευμα κάνει λόγο για τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και τους ερευνητές που εργάζονται στα ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα που εποπτεύονται από τη ΓΓΕΤ. 'Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η κυβερνητική πολιτική είναι κοντόφθαλμη και προειδοποιούν ότι ο εξαναγκασμός τους να αναπτύσσουν τεχνητές συνεργασίες με την ελληνική βιομηχανία, η οποία βρίσκεται σε εμβρυακή κατάσταση και δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για την έρευνα, θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα την σπατάλη των σχετικών κονδυλίων.'

Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στην πρόσφατη αξιολόγηση των ερευνητικών κέντρων, σύμφωνα με την οποία υπάρχουν αρκετές διάσπαρτες ερευνητικές ομάδες υψηλών επιδόσεων, παρά την κυβερνητική πολιτική η οποία διατηρεί τους μισθούς σε μη ανταγωνιστικά χαμηλά επίπεδα, παρέχει ανεπαρκή χρηματοδότηση για την υλικοτεχνική υποδομή των ερευνητικών κέντρων, και δεν προσφέρει ανταγωνιστικά κονδύλια για την χρηματοδότηση της έρευνας σε εθνικό επίπεδο. Σύμφωνα με το άρθρο 'Οι καλύτεροι ερευνητές έχουν επιβιώσει χάρη στα ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά Προγράμματα-Πλαίσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη, σε άλλες εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης και στα κοινοτικά διαρθρωτικά προγράμματα. Πρόκειται όμως για πόρους, οι οποίοι δεν θα είναι διαθέσιμοι στο επόμενο Πρόγραμμα Πλαίσιο, το οποίο ξεκινά το 2005, μια περίοδο κατά την οποία θα σταματήσουν και οι εισροές από τα διαρθρωτικά προγράμματα (ΚΠΣ). Το επόμενο Πρόγραμμα Πλαίσιο πιθανώς θα επικεντρωθεί στη χρηματοδότηση της έρευνας σε μεγάλα κέντρα αριστείας. Ενας μικρός αριθμός ινστιτούτων της ΓΓΕΤ θα μπορούσε να ανταγωνιστεί για τέτοιου είδους χρηματοδότηση, αλλά η 'πηγή ενέργειας' για δυναμικές ερευνητικές ομάδες στα άλλα κέντρα θα διακοπεί.'

Η κριτική είναι έντονη και για την ακολουθούμενη πολιτική του παρελθόντος όσον αφορά τη σύνδεση έρευνας και παραγωγής. 'Σε καμιά άλλη χώρα της ΕΕ, η ερευνητική και βιομηχανική πολιτική δεν είναι τόσο στενά συνδεδεμένες και τόσο παρανοημένες, όπως στην Ελλάδα. Οι προσπάθειες των τελευταίων δεκαετιών που αποσκοπούσαν να πιέσουν τους ερευνητές να δώσουν ένα έναυσμα στην ελληνική οικονομία, δεν είχαν καμιά φανερή επίδραση στις ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες της βιομηχανίας. Η ενίσχυση της επένδυσης των χρημάτων προς αυτή την κατεύθυνση είναι λάθος. Τα χρήματα θα μπορούσαν να επενδυθούν στη βασική έρευνα, η οποία θα αξιοποιηθεί όταν η βιομηχανία είναι έτοιμη να δεχθεί τα αποτελέσματα της έρευνας, όταν δηλαδή η ελληνική οικονομία σταθεί στα πόδια της'. Γίνεται ακόμη αναφορά στο χαμηλό ποσοστό των εθνικών πόρων που διατίθενται για την έρευνα (0,5% του ΑΕΠ), το μικρότερο ποσοστό στην ΕΕ.

Και το δημοσίευμα καταλήγει με το εξής σχόλιο 'Καθώς οι εξωτερικοί χρηματοδοτικοί πόροι περιορίζονται, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα την αύξηση των δαπανών για την έρευνα και να δημιουργήσει μια εθνική ερευνητική πολιτική η οποία θα περιλαμβάνει ένα σύστημα ανταγωνιστικής χρηματοδότησης για τη βασική έρευνα.'

 

Μάθετε Περισσότερα