Οι πολύπλευρες δράσεις του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για τη διάχυση της γνώσης, τους δείκτες έρευνας & ανάπτυξης και την επιχειρηματικότητα & δικτύωση, παρουσιάστηκαν την Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2018 κατά τη διάρκεια της εορταστικής εκδήλωσης για τα 60 χρόνια του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ). Τις εμπειρίες τους ως συνεργάτες και χρήστες των υπηρεσιών του ΕΚΤ, μοιράστηκαν με το κοινό, μέλη της ακαδημαϊκής, ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας.
Μέσα στο κατάμεστο αμφιθέατρο του ΕΙΕ, με ερευνητές, επιστήμονες, επιχειρηματίες, φοιτητές και επίτιμους καλεσμένους, η Διευθύντρια του ΕΚΤ Δρ. Εύη Σαχίνη αναφέρθηκε συνοπτικά στη διαχρονική πορεία του ΕΚΤ και στους 3 πυλώνες δραστηριοτήτων του. "Το ΕΚΤ ιδρύθηκε μέσα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών το 1980 και οι λόγοι ίδρυσής του είχαν πολύ μεγάλη σημασία. Την εποχή εκείνη το ΕΙΕ έπαιζε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της ερευνητικής πολιτικής της χώρας μας. Είχε τη βιβλιοθήκη που εξυπηρετούσε όλη την ερευνητική κοινότητα της χώρας και ήταν ο χώρος που οργανωνόταν με κάποιον τρόπο η γνώση που παραγόταν στη χώρα. Ήταν μια πύλη διάχυσης. Οπότε το ΕΚΤ ιδρύθηκε στον κατάλληλο φορέα".
Ακολούθησε μια σύντομη παρουσίαση των κύριων πυλώνων δραστηριοποίησης του ΕΚΤ: ο πυλώνας eContent που αφορά ψηφιακό περιεχόμενο και υπηρεσίες, στο πλαίσιο του ρόλου του ΕΚΤ ως εθνικής ψηφιακής βιβλιοθήκης επιστήμης και πολιτισμού, ο πυλώνας Μetrics που αφορά την παραγωγή δεικτών και στατιστικών για Έρευνα, Τεχνολογία, Ανάπτυξη, Καινοτομία, και ο πυλώνας Ιnnovation που αφορά τις υπηρεσίες για δικτύωση, συνεργασία και ανάπτυξη, με στόχο τη διασύνδεση της ερευνητικής με την επιχειρηματική κοινότητα της χώρας και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας.
Όπως επισήμανε δε χαρακτηριστικά η Ε. Σαχίνη "Το να προσπαθείς να διαχέεις με έναν οργανωμένο τρόπο την επιστημονική παραγωγή της χώρας είναι μια πολύ σημαντική δουλειά, και ακόμη περισσότερο όταν προσπαθείς να αποτυπώσεις και να προβάλεις το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς".
Στη συνέχεια η Ε. Σαχίνη υποδέχθηκε τους τρεις προσκεκλημένους ομιλητές, τον Αντώνη Λιάκο, Καθηγητή Ιστορίας, Υπεύθυνο Έκδοσης του περιοδικού Historein, τον Αριστοτέλη Τύμπα, Καθηγητή Ιστορίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας, Πρόεδρο του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΚΤ, και τον Ιωάννη Καραγιάννη, Εκτελεστικό Πρόεδρο του ομίλου OLYMPIA, μέλος Δ.Σ. ΣΕΒ.
"Η πλατφόρμα ePublishing συμβάλλει στην ανάδειξη και διεθνή προβολή των επιστημονικών περιοδικών της χώρας"
Ο Αντώνης Λιάκος, Καθηγητής Ιστορίας, Υπεύθυνος Έκδοσης του περιοδικού Historein, υπογράμμισε τη συνεισφορά του ΕΚΤ ως εθνικής υποδομής για τη διάχυση της γνώσης της χώρας, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι "Θα πρέπει να δοθεί στο ΕΚΤ η άνεση και η προσοχή από την Πολιτεία να συνεχίσει να κάνει αυτό που είναι, ένας κεντρικός θεσμός επιστήμης και έρευνας στην Ελλάδα".
Αναφερόμενος στη συνεισφορά του ΕΚΤ στην οργάνωση, τεκμηρίωση και διάθεση ψηφιακού περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, ο Α. Λιάκος δήλωσε: "Το ΕΚΤ είναι ένα κέντρο που αποσκοπεί στο να δικτυώσει όλη την παραγόμενη γνώση στην Ελλάδα και αυτό το έχει επιτύχει σε σημαντικό βαθμό και έγκυρα". Τόνισε, επίσης, την πολύτιμη συνεισφορά του ΕΚΤ στην ανάδειξη των επιστημονικών περιοδικών της χώρας, μέσα από τις υπηρεσίες που παρέχει το ΕΚΤ στους φορείς έγκριτου περιεχομένου. Αναφέρθηκε δε πιο συγκεκριμένα, στη εξαιρετική συνεργασία που είχε με το ΕΚΤ για την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Historein μέσω της πλατφόρμας ePublishing, και στις δυνατότητες που προσφέρει η πλατφόρμα για τη διεθνή προβολή των περιοδικών.
Στη συνέχεια, ο Α. Λιάκος αναφέρθηκε σε χαρακτηριστικά παραδείγματα της πολύτιμης προσφοράς του ΕΚΤ στο έγκριτο ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο, όπως το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, την ηλεκτρονική υποδομή που δίνει πρόσβαση σε 40.000 διδακτορικές διατριβές Ελλήνων επιστημόνων και αποτελεί μια προσφορά στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα, τη ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ που διατίθεται εξολοκλήρου πλέον από τις υποδομές νέφους του ΕΚΤ και αποτελεί μια πλήρη καταγραφή και παρακολούθηση της ελληνικής εκδοτικής παραγωγής, το Αποθετήριο του Παρατηρητηρίου της Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο, ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα για το πώς μεγάλα σύγχρονα ζητήματα μπορούν να γίνουν ένα ανοικτό αρχείο που φιλοξενεί όχι μόνο τα τεκμήρια που παράγονται επίσημα αλλά και μαρτυρίες ανθρώπων και απόψεις, και την ηλεκτρονική πλατφόρμα ΜΗΤΙΔΑ με πολύτιμο υλικό για εκπαιδευτικούς.
"Οι Γέφυρες Γνώσης και Συνεργασίας δημιουργούν την εικονική Ελλάδα της έρευνας, της επιστήμης και της καινοτομίας"
Από την πλευρά του, ο Αριστοτέλης Τύμπας, Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΚΤ (ΕΣΕΚΤ), υπογράμμισε ότι το ΕΚΤ είναι ένας θεσμός κρίσιμος για το δημόσιο συμφέρον, που υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο την ελληνική κοινωνία και τους θεσμούς της, και που πρέπει να έχει τη στήριξη της Πολιτείας, με οργανωμένο τρόπο και με συνέχεια, στο έργο που επιτελεί.
Στην ομιλία του ο Α. Τύμπας ανέφερε ότι "τα 40 περίπου χρόνια ανάπτυξης του ΕΚΤ είναι και 40 χρόνια ραγδαίας ανάπτυξης των τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών. Το ΕΚΤ μεγάλωσε με αυτές τις τεχνολογίες σε μια διαλεκτική σχέση. Η ατζέντα του καθορίστηκε από τις αλλαγές που έφερε η τεχνολογική ανάπτυξη στην κοινωνία. Συνδυάστηκε δε τα τελευταία 7 χρόνια, με την ικανοποίηση μιας μεγάλης ανάγκης, της μέτρησης, της καταγραφής και τεκμηρίωσης των δραστηριοτήτων του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, με έναν πολύ συντονισμένο, οργανωμένο και έγκυρο τρόπο. Και αυτό αποτελεί μια πολύτιμη παρακαταθήκη για την άσκηση δημοσίων πολιτικών για την έρευνα, την τεχνολογία, την επιστήμη, την ανάπτυξη, αλλά και για την άσκηση ιδιωτικών πολιτικών. Το ΕΚΤ είναι πολύ περήφανο για τη δραστηριότητα αυτή".
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην πρωτοβουλία "Γέφυρες Γνώσης και Συνεργασίας" που υλοποιεί το ΕΚΤ και η οποία αφορά την υποστήριξη, μέσω ειδικής πλατφόρμας, της δυνατότητας να διαμορφώνονται εικονικές κοινότητες ερευνητών και επιστημόνων από όλο τον κόσμο, επιτρέποντας να δημιουργηθεί η εικονική Ελλάδα της έρευνας, της επιστήμης και της καινοτομίας. Μια Ελλάδα που υπερβαίνει τα σύνορά της και αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, έτσι ώστε να δημιουργούνται γέφυρες μεταξύ των Ελλήνων ανά τον κόσμο, ώστε να δικτυωθούν και να συνεργαστούν μεταξύ τους.
Αναφέρθηκε, επίσης, στην ανάπτυξη και διατήρηση από το ΕΚΤ, μητρώων που αφορούν τόσο το ανθρώπινο δυναμικό όσο και διάφορους φορείς που σχετίζονται με την έρευνα, την επιστήμη και την τεχνολογία. "Είναι μια υποδομή πολύ μεγάλης αξίας, και φιλοδοξία του ΕΚΤ είναι να λειτουργήσουν ως εργαλείο για την άσκηση δημόσιας πολιτικής και ως εφαλτήριο για τις μορφές επιχειρηματικότητας που προσιδιάζουν στην ελληνική κοινωνία και μπορούν να οδηγήσουν σε μια συλλογική ευημερία", δήλωσε χαρακτηριστικά.
Εξήρε τέλος τη σταθερή πορεία και συνέπεια που έχει επιδείξει το ΕΚΤ, αναφέροντας ενδεικτικά τις 99 εκδόσεις που αφορούν τους δείκτες έρευνας και καινοτομίας, τα 363 τεύχη του ηλεκτρονικού ενημερωτικού δελτίου (newsletter) που αποστέλλεται σε σταθερή βάση από το 2002, καθώς και τα 111 τεύχη του περιοδικού "Καινοτομία, Έρευνα & Τεχνολογία" που εκδίδεται από το 1996.
"Οι επενδύσεις των επιχειρήσεων σε Έρευνα & Ανάπτυξη ανοίγουν νέες θέσεις εργασίας για το ερευνητικό δυναμικό της χώρας"
O Ιωάννης Καραγιάννης, Εκτελεστικός Πρόεδρος του ομίλου OLYMPIA, μέλος Δ.Σ. ΣΕΒ, εκπροσωπώντας τον επιχειρηματικό κόσμο, ανέδειξε την πολύτιμη συμβολή του ΕΚΤ στο να κατανοήσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις πόσο σημαντικό είναι να επενδύουν σε Έρευνα & Ανάπτυξη και να την αξιοποιούν στη συνέχεια προς όφελος της οικονομίας. Οι επενδύσεις σε Έρευνα & Ανάπτυξη ανοίγουν νέες θέσεις εργασίας για το ερευνητικό δυναμικό της χώρας, συμβάλλοντας έτσι στην ανάσχεση του brain drain και μεταμορφώνοντάς το σε brain gain.
Ο Ι. Καραγιάννης ανέφερε χαρακτηριστικά: "Η Ελλάδα ανέκαθεν είχε και συνεχίζει να έχει πολύ καλούς επιστήμονες, πολύ καλά πανεπιστήμια. Γιατί όμως κάνουμε έρευνα, αν δεν μπορούν οι ελληνικές επιχειρήσεις να την αξιοποιήσουν και να γίνουν πρωταθλητές στην Ευρώπη και τον κόσμο; Πώς αξιοποιούμε πρακτικά στον χώρο των επιχειρήσεων, όλη αυτή τη σημαντική έρευνα που γίνεται στην Ελλάδα;. Χωρίς επενδύσεις στην Έρευνα & Ανάπτυξη θα συνεχίσουμε να έχουμε brain drain. Αν δεν γίνονται επενδύσεις, όλοι αυτοί οι τρομεροί επιστήμονες που έχουμε θα συνεχίσουν να ζητούν ευκαιρίες στο εξωτερικό".
"Το ΕΚΤ με έκανε να καταλάβω πόσο σημαντικό είναι να μετράμε την Έρευνα & Ανάπτυξη σε κάθε εταιρεία. Είδαμε ότι επενδύουμε πολύ λιγότερο σε Έρευνα & Ανάπτυξη απ’ ότι οι ανταγωνιστές μας. Τα στατιστικά στοιχεία και ο ορθολογικός τρόπος μέτρησης κάποιων δεδομένων και τα συγκριτικά στοιχεία με άλλες χώρες σε κάνουν να συνειδητοποιείς το πού βρίσκεσαι. Αν οι επιχειρήσεις επενδύσουν σε Έρευνα & Ανάπτυξη θα επενδύσουν στη συνέχεια σε νέο εξοπλισμό, θα αυξήσουν τις πωλήσεις τους και θα μπορούν να απασχολήσουν και πολλούς νέους επιστήμονες. Και στην εταιρεία μας δώσαμε σημαντικό χώρο σε τέτοιες επενδύσεις", σημείωσε στην ομιλία του ο Ι. Καραγιάννης.
"Αυτή είναι η προσπάθεια που και εμείς στον ΣΕΒ βλέπουμε ότι πρέπει να γίνει από τις περισσότερες ελληνικές βιομηχανίες. Η έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία πάνε μαζί με επιχειρήσεις και επενδύσεις. Όταν υπάρξει σύνδεση μεταξύ τους, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να γίνει η έρευνα καινοτόμο βιομηχανικό προϊόν που θα εξάγεται, θα βοηθήσει την ανάπτυξη της χώρας και θα απασχολήσει ανθρώπινο δυναμικό, θα εμποδίσει το brain drain και θα φέρει Έλληνες επιστήμονες να δουλέψουν στη χώρα μας. Είναι και ευθύνη δική μας, των επιχειρήσεων, να επενδύσουμε σε Έρευνα & Ανάπτυξη και να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο δυναμικό, για να πάρουμε τη θέση που μας αξίζει στην παγκόσμια σκακιέρα", υπογράμμισε ο Ι. Καραγιάννης, κλείνοντας την ομιλία του.
Η ενότητα για το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης ολοκληρώθηκε με την ειδική αναφορά της Ε. Σαχίνη στη συνεισφορά του ανθρώπινου δυναμικού του ΕΚΤ, που ανέρχεται σήμερα σε 130 άτομα υψηλού μορφωτικού επιπέδου από διάφορες επιστήμες, στη θετική πορεία του οργανισμού.
Σημειώνεται ότι στον ισόγειο χώρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών λειτουργεί μόνιμη έκθεση όπου παρουσιάζεται η ιστορία του ΕΙΕ, οι δράσεις και τα επιτεύγματα των τριών Ινστιτούτων του και του ΕΚΤ. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν, μεταξύ άλλων, για τους σημαντικότερους σταθμούς στην πολυετή πορεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, να ενημερωθούν για τους 3 πυλώνες δραστηριότητάς του, να ξεφυλλίσουν σημαντικές εκδόσεις του ΕΚΤ για το ελληνικό οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας και να περιηγηθούν στο πλούσιο ψηφιακό περιεχόμενο που συσσωρεύει και διαχέει με ανοικτή πρόσβαση.
Tο βίντεο με την παρουσίαση των δράσεων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τα 60 χρόνια του EIE διατίθεται στο κανάλι του ΕΚΤ στο YouTube https://www.youtube.com/EKTgr.