Τη διαμόρφωση μιας συνοπτικής διαδικασίας για την είσοδο ερευνητών από τρίτες χώρες σε κράτη μέλη της ΕΕ, για επιστημονικούς σκοπούς, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε πρόσφατη Οδηγία. Τα σχετικά μέτρα της Επιτροπής συμπληρώνονται με δύο Συστάσεις: η μία αφορά την άδεια εργασίας και παραμονής, καθώς και θέματα σχετικά με την οικογένεια του ερευνητή, ενώ η άλλη, που ανακοινώθηκε το Σεπτέμβριο, αφορά την έκδοση βίζας σύντομης διάρκειας ή πολλαπλών εισόδων για τους ερευνητές.
Η συγκεκριμένη Οδηγία της Επιτροπής υποχρεώνει τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς που ενδιαφέρονται να απασχολήσουν κάποιον ερευνητή από τρίτη χώρα να διαμορφώσουν μία «συμφωνία υποδοχής» (host agreement), η οποία θα περιγράφει τόσο την ακριβή εμπλοκή του ερευνητή στο έργο, όσο και τις σχετικές ικανότητές του.
Η συμφωνία αυτή θα μεταβιβάζεται στις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για θέματα μετανάστευσης, ώστε να εκδίδουν, με γρήγορες διαδικασίες, την απαραίτητη άδεια παραμονής. Με την άδεια αυτή, οι ερευνητές θα μπορούν να εργάζονται στην ΕΕ χωρίς περαιτέρω έλεγχο για τα οικονομικά μέσα που διαθέτουν, ενώ θα απολαμβάνουν ισότιμα δικαιώματα με τους πολίτες της ΕΕ σε κοινωνική ασφάλιση, συνθήκες εργασίας και ελεύθερη μετακίνηση στις χώρες Schengen.
Οι ερευνητές από τρίτες χώρες που εργάζονται ήδη νόμιμα σε κάποιο κράτος μέλος της ΕΕ θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση για αυτήν την άδεια παραμονής, χωρίς να πρέπει να επιστρέψουν πρώτα στη χώρα τους. Η Οδηγία της ΕΕ αναμένεται να έχει ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών έως τον Οκτώβριο του 2007.
Παράλληλα με την επίσπευση της διαδικασίας έκδοσης της άδειας παραμονής για τους ερευνητές από τρίτες χώρες, η Επιτροπή δημοσίευσε Σύσταση για την εξαίρεση ή αυτόματη έκδοση άδειας εργασίας για τους ερευνητές, ενώ σχετικά μέτρα προβλέπονται και για τις οικογένειες των ερευνητών. Τέλος, το Σεπτέμβριο του 2005, η Επιτροπή δημοσίευσε Σύσταση για την έκδοση βίζας σύντομης διάρκειας ή πολλαπλών εισόδων για τους ερευνητές με συνοπτικές διαδικασίες. Η Σύσταση αυτή περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την εναρμόνιση της διαδικασίας και των απαιτούμενων εγγράφων για τη χορήγηση βίζας.