Το Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλόριζου πραγματοποιείται για 3η συνεχή χρονιά, στις 20-22 Οκτωβρίου 2023, με στόχο τη διάχυση του παραδοσιακού, καινοτόμου, δημιουργικού πολιτισμού. Με κύριο άξονα την ανάδειξη και κατανόηση της νέας γνώσης και της σύγχρονης επιστήμης, τεχνολογίας και καινοτομίας, το 3ο Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου/Παιγνίδια Επιστήμης επιστρέφει στο ακριτικό νησί με νέο περιεχόμενο, έμπνευση και δυναμική. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) είναι υποστηρικτής του φεστιβάλ.
Με επίκεντρο τη θεματική των Γρίφων αλλά και με παράλληλες επιστημονικές δράσεις και βιωματικά δρώμενα, το Φεστιβάλ θα δώσει την ευκαιρία σε μαθητές από το Καστελλόριζο, αλλά και από τη Ρόδο, τη Σύμη, τη Χάλκη, αλλά και στους ενήλικες ντόπιους και επισκέπτες να δουν και να ακούσουν, να εκφραστούν, να κατανοήσουν, να πειραματιστούν, να δημιουργήσουν, να σκεφτούν και να βιώσουν την επιστήμη ως μια συναρπαστική εμπειρία.
Κινητήρια δύναμη του φεστιβάλ αποτελούν ο ιδρυτής του Μουσείου Γρίφων Μεγίστης, Πανταζής Χούλης, μαθηματικός και η Ελένη Γραμματικοπούλου, γνωστή για τη μακρά εμπειρία της στον χώρο της επικοινωνίας της Επιστήμης. Πλαισιώνονται δε από καταξιωμένους ακαδημαϊκούς, ερευνητές, επιστήμονες, εκπαιδευτικούς και ανθρώπους της τέχνης που συμμερίζονται το όνειρο τους και με ενθουσιασμό συμμετέχουν σε όλες τις διοργανώσεις.
Σημαντικό γεγονός του φετινού φεστιβάλ θα αποτελέσει η συμμετοχή του Καθηγητή Σταμάτη Κριμιζή, διεθνώς διακεκριμένοu διαστημικoύ επιστήμονα και πρωτοπόρου ερευνητή με συμμετοχή στα σπουδαιότερα διαστημικά προγράμματα των ΗΠΑ και της NASA. Με την ομιλία του «Aπόκτηση γνώσης σε αχαρτογράφητα νερά: Τροχιές, κατασκευές, και ομαδική δουλειά στο Διάστημα» θα μυήσει τους συμμετέχοντες στα μυστικά του μεγάλου εγχειρήματος της πλοήγησης στο Σύμπαν.
Η όλη οργάνωση πραγματοποιείται από την ΕΝ.Ι.Γ.ΜΑ (Ένωση Ιδεών, Γρίφων, Μαθηματικών), όπου το πλέον σημαντικό στοιχείο δράσης της αποτελεί το Μουσείο Γρίφων Μεγίστης, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου και με τη στήριξη του Δήμου Μεγίστης. Το Φεστιβάλ τελεί υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, Εθνικής Άμυνας, Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας & Καινοτομίας. Στηρίζεται δε οικονομικά και από ιδιώτες χορηγούς.
Παιχνίδια Επιστήμης
Οι τρισδιάστατοι γρίφοι αποτελούν ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό μέσο που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις για μια πιο κατανοητή, αποτελεσματική και διασκεδαστική μάθηση εύκολων ή/και δύσκολων εννοιών. Θα μπορούσαν συνεπώς να ενταχθούν σε σχολικά ή και πανεπιστημιακά προγράμματα, καθώς συμβάλλουν στην «ανατροπή» της αρνητικής εικόνας που έχει μεγάλη μερίδα των μαθητών, κυρίως προς τα Μαθηματικά, εξάπτουν την περιέργεια, τη φαντασία, την επινοητικότητα, ενώ ταυτόχρονα είναι και ελκυστικοί. Παράλληλα, οι γρίφοι με εικόνες κεντρίζουν το ενδιαφέρον και μας προσκαλούν να τους λύσουμε, όπως όταν βάζουμε πινελιές σε ένα νέο πίνακα ζωγραφικής.
Ο υπότιτλος στο Φεστιβάλ Παιγνίδια Επιστήμης αιτιολογεί πως μέσα από παράλληλες επιστημονικές δράσεις, βιωματικά δρώμενα, πειράματα, εργαστήρια, συζητήσεις και πρωτότυπες δραστηριότητες θα αποκαλύψει, στους μαθητές του νησιού και άλλους συμμετέχοντες τον θαυμαστό κόσμο της επιστήμης, σε βάθος αλλά και με τρόπο ανατρεπτικό.
Το 1ο Κινητό Εργαστήριο Ενημέρωσης, Εκπαίδευσης και Τεχνολογίας «ΟΔΥΣΣΕΑΣ» από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» θα είναι εκεί, επιβλητικό και αξιοπρόσεκτο, παρουσιάζοντας το «CONVEY: Not a Game». Ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι γρίφων με θέμα την παρενόχληση και τη σεξουαλική κακοποίηση.
Στον ίδιο χώρο θα φιλοξενηθούν και δύο ακόμη δραστηριότητες άλλων φορέων όπως:
• το Escape4Health από το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής & Ψηφιακής Καινοτομίας του ΑΠΘ, που αναδεικνύει την εφαρμογή των Escape Rooms στα προγράμματα σπουδών της υγειονομικής περίθαλψης, φέρνοντας καινοτομία στην πολυεπαγγελματική εκπαίδευση, και
• το S.T.E.A.M. Projects: «Η επόμενη γενιά επιλυτών προβλημάτων: Ανθρώπινη Φύση και Περιβαλλοντική Τεχνολογία» από την ελληνική MENSA.
Μια ενδιαφέρουσα συμμετοχή έρχεται από το εξωτερικό: Ο φυσικός ερευνητής του πανεπιστημίου Μονάχου Δρ. Μάρκος Σκουλάτος θα παρουσιάσει τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων και τον θαυμαστό κόσμο των γραναζιών, αποκαλύπτοντας πώς η αρχαία τεχνολογία οδηγεί σε σύγχρονα δημιουργικά παιγνίδια.
Οστομάχιον, το νέο λογότυπο του Φεστιβάλ
Για το 2023, το νέο λογότυπο του 3ου Φεστιβάλ Γρίφων Καστελλορίζου παραπέμπει στον αρχαιότερο καταγεγραμμένο γρίφο στην ιστορία της ανθρωπότητας, το Οστομάχιον του Αρχιμήδη. Η ετυμολογία της λέξης ερμηνεύεται από την έκφραση «Μάχη των Οστών», διότι είχε κατασκευαστεί από ελεφαντόδοντο. Με τη διάσωση του διάσημου παλίμψηστου που περιείχε περαιτέρω πληροφορίες, αποδείχτηκε πως αυτός ο γρίφος αποτελούσε πρόβλημα Συνδυαστικής, κάτι το οποίο εξέπληξε την επιστημονική κοινότητα.
Ο σκοπός του γρίφου είναι η επανατοποθέτηση 14 κομματιών σε ένα τετράγωνο πλαίσιο. Το 2003 βρέθηκε πως υπήρχαν 536 τρόποι. Αλλά μετά από έρευνα στο Καστελλόριζο, νέα δεδομένα, βασισμένα στα αρχαία κείμενα, αποδεικνύουν πως τρεις από τις τομές ήταν αβάσιμες, και πως τελικά υπάρχουν σχεδόν δεκαπλάσιοι τρόποι.
