Η Europeana, η ψηφιακή βιβλιοθήκη για την επιστήμη και τον πολιτισμό της Ευρώπης διατίθεται πλέον στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση www.europeana.eu. Παρέχει πρόσβαση σε περισσότερα από δύο εκατομμύρια βιβλία, χάρτες, ηχογραφήσεις, φωτογραφίες, αρχειακά έγγραφα, πίνακες και ταινίες, προερχόμενα από τις εθνικές βιβλιοθήκες και τα πολιτιστικά ιδρύματα των 27 κρατών μελών της ΕΕ.
Παρά τα τεχνικά προβλήματα που παρατηρήθηκαν την πρώτη μέρα λειτουργίας στις 20 Νοεμβρίου 2008, λόγω της μεγάλης επισκεψιμότητας (περισσότερα από 10 εκατ. hits την ώρα), η Europeana είναι και πάλι online από το τέλος Δεκεμβρίου με νέες αναβαθμισμένες τεχνολογικές υποδομές, ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών.
Η Europeana ανοίγει νέους δρόμους εξερεύνησης του ευρωπαϊκού πολιτιστικού πλούτου: όλοι όσοι ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία, τις τέχνες, τις επιστήμες, την πολιτική, την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τη μουσική ή τον κινηματογράφο, έχουν δωρεάν και γρήγορη πρόσβαση στις σημαντικότερες συλλογές και τα αριστουργήματα της Ευρώπης, σε μια ενιαία ψηφιακή βιβλιοθήκη μέσω μιας διαδικτυακής πύλης διαθέσιμης σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ.
Η τηλεοπτική μετάδοση από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η 'Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη' του 1789, 'Tα Ανθη του Κακού' του Μπωντλαίρ, η 'Θεία Κωμωδία' του Δάντη, η 'Χάρτα της Ελλάδος' του Ρήγα Βελεστινλή, χειρόγραφες παρτιτούρες του Μπετόβεν, πορτογαλικοί χάρτες που απεικονίζουν τον Νέο Κόσμο, λαϊκά τραγούδια από τις τέσσερις γωνιές της Ευρώπης, στιγμιότυπα από αγώνες ποδοσφαίρου τη δεκαετία του 1960, ταινίες από τα πεδία των μαχών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είναι ένα ενδεικτικό δείγμα από τις ψηφιακές συλλογές της Europeana.
Από το 2010 μάλιστα η Europeana θα παρέχει πρόσβαση σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια έργα, αντιπροσωπευτικά της μεγάλης πολιτιστικής ποικιλομορφίας της Ευρώπης. Στο διάστημα 2009-2011 θα διατεθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ετησίως, περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ για τον σκοπό αυτό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να προσελκύσει τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη μελλοντική επέκταση της ευρωπαϊκής ψηφιακής βιβλιοθήκης.
Ο Jos? Manuel Barroso, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε χαρακτηριστικά: 'Με την Europeana, συνδυάζουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που έχει η Ευρώπη στον τομέα της τεχνολογίας επικοινωνιών και δικτύων με την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά. Οι Ευρωπαίοι έχουν πλέον πρόσβαση, γρήγορα και εύκολα, στους εκπληκτικούς πόρους των αξιόλογων συλλογών μας. Η Europeana είναι όχι απλώς μια βιβλιοθήκη, αλλά μια πραγματική πηγή έμπνευσης για τους Ευρωπαίους του 21ου αιώνα, η οποία θα τους βοηθήσει να ανταγωνιστούν σε δημιουργικότητα με τους πιο εφευρετικούς προγόνους τους, όπως τους αρχιτέκτονες της Αναγέννησης. Φανταστείτε και μόνο ποιες δυνατότητες προσφέρει στους σπουδαστές, στους λάτρεις των τεχνών ή τους ακαδημαϊκούς, να έχουν πρόσβαση, να συνδυάζουν και να εξερευνούν τους πολιτιστικούς θησαυρούς των κρατών μελών.'
Η Elisabeth Niggemann, γενική διευθύντρια της γερμανικής εθνικής βιβλιοθήκης και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Ψηφιακών Βιβλιοθηκών - του οργανισμού πίσω από την Europeana - προσέθεσε: 'Με την Europeana οι πολιτιστικοί φορείς αποκτούν νόημα για τη 'γενιά του Web 2.0' - μια γενιά με προσδοκίες για τη δυνατότητα να διαβάζει κείμενα, να παρακολουθεί βίντεο, να ακούει ήχους και να κοιτάζει εικόνες στον ίδιο χώρο και χρόνο. Προσφέροντας στους νέους μια πλήρη πολυμεσική εμπειρία, θα ενισχύσει τους δεσμούς τους με την πολιτιστική κληρονομιά και τον σύγχρονο πολιτισμό της Ευρώπης'.
Η Europeana καθιστά δυνατή την ενιαία αναζήτηση και πλοήγηση στις ψηφιοποιημένες συλλογές των ευρωπαϊκών βιβλιοθηκών, αρχείων και μουσείων. Δρομολογήθηκε το 2005 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εισήλθε σε ένα στάδιο ωρίμανσης, σε στενή συνεργασία με τις εθνικές βιβλιοθήκες και άλλους πολιτιστικούς φορείς των κρατών μελών, καθώς και με τη σημαντική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για πολλούς μάλιστα θεωρείται ο αντίλογος της ΕΕ στην πρωτοβουλία της αμερικανικής Google για την ψηφιοποίηση βιβλίων και εκδόσεων από όλο τον κόσμο.
Τη διαχείριση της Europeana έχει το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ψηφιακών Βιβλιοθηκών, στο οποίο συμμετέχουν οι κυριότερες ευρωπαϊκές ενώσεις βιβλιοθηκών, αρχείων, μουσείων, οπτικοακουστικών αρχείων και πολιτιστικών ιδρυμάτων. Εκπρόσωπος της Ελλάδας είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Η Europeana φιλοξενείται από την ολλανδική εθνική βιβλιοθήκη, την Koninklijke Bibliotheek.
Περισσότεροι από 1.000 πολιτιστικοί οργανισμοί από όλη την Ευρώπη προσέφεραν υλικό στην Europeana. Διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία, μεταξύ των οποίων του Λούβρου στο Παρίσι και του Rijksmuseum στο ?μστερνταμ, έχουν προσφέρει ψηφιοποιημένους πίνακες και αντικείμενα από τις συλλογές τους. Οι εθνικές υπηρεσίες αρχείων διέθεσαν σημαντικά εθνικά έγγραφα, ενώ το εθνικό ίδρυμα οπτικοακουστικών μέσων της Γαλλίας προσέφερε 80.000 εγγραφές εκπομπών του 20ού αιώνα, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων λήψεων των πεδίων μαχών της Γαλλίας το 1914. Οι εθνικές βιβλιοθήκες από όλη την Ευρώπη συνεισέφεραν έντυπο και χειρόγραφο υλικό, συμπεριλαμβανομένων ψηφιοποιημένων αντιτύπων σημαντικών βιβλίων.
Θα πρέπει βέβαια να σημειωθούν και οι σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή η φιλόδοξη πρωτοβουλία. Με 14 μόνιμους εργαζόμενους και ετήσιο προϋπολογισμό 2 εκατ. ευρώ, η Europeana ήδη συναντά εμπόδια που αφορούν τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών και τα δικαιώματα χρήσης του υλικού online, καθώς και τα σημαντικά προβλήματα που προκύπτουν από τον χρόνο και το κόστος ψηφιοποίησης ενός τόσο πλούσιου και ογκώδους υλικού.