Δράσεις για να γίνει η Ευρώπη ελκυστικότερος χώρος για τους ερευνητές προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε πρόσφατη ανακοίνωσή της με τίτλο 'Καλύτερες σταδιοδρομίες και περισσότερη κινητικότητα: μια ευρωπαϊκή σύμπραξη για τους ερευνητές'. Με την ανακοίνωση αυτή, προτείνεται μια σύμπραξη με τα κράτη μέλη με σκοπό να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα επαρκών ανθρώπινων πόρων για τη διατήρηση και την ενίσχυση της συμβολής της επιστήμης και της τεχνολογίας σε μια ευρωπαϊκή οικονομία της γνώσης. Η ανακοίνωση αποτελεί μία από τις πέντε πολιτικές πρωτοβουλίες που έχει προγραμματίσει η Επιτροπή σε συνέχεια της Πράσινης Βίβλου του 2007 με τίτλο 'Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας: Νέες Προοπτικές'.
Η Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι παράγει περισσότερους πτυχιούχους θετικών επιστημών σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, δεν κατορθώνει να τους κρατήσει. Το ελάχιστο μερίδιο που κατέχει στην απασχόληση πτυχιούχων ερευνητών εμπνέει ιδιαίτερη ανησυχία, ιδιαίτερα καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να αναπτύξει μια οικονομία βασισμένη στη γνώση.
Η ανάληψη συντονισμένης δράσης από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία μιας πραγματικά ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας για τους ερευνητές. Θα επιτρέψει την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης ερευνητών και θα διευκολύνει την αύξηση της παραγωγικότητας χάρη στην καλύτερη αντιστοίχιση των αναζητούμενων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας, την αύξηση της μεταφοράς γνώσης και την ανάπτυξη κέντρων αριστείας σε όλη την ΕΕ. Επιπλέον, θα συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων διεθνών διασυνδέσεων για την ανάληψη ερευνητικών συνεργασιών και την οικονομική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας, καθώς και στην παροχή στον ιδιωτικό τομέα ελκυστικότερων κινήτρων επένδυσης στην έρευνα.
Όπως δήλωσε ο αρμόδιος σε θέματα επιστήμης και έρευνας Επίτροπος, κ. Janez Potocnik, 'αν θέλουμε να πετύχουμε τους γενικότερους ευρωπαϊκούς στόχους της στρατηγικής της Λισαβόνας και να κάνουμε πραγματικότητα τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, οφείλουμε να ελευθερώσουμε το δυναμικό των καλύτερων ερευνητών που διαθέτουμε. Πολλοί από αυτούς αναγκάζονται να περιμένουν πολύ καιρό την ευκαιρία να γίνουν πλήρως ανεξάρτητοι ερευνητές εξαιτίας παρωχημένων εθνικών νομοθετικών διατάξεων και πρακτικών'.
'Το όραμά μας είναι η εδραίωση μιας 'πέμπτης ελευθερίας', της ελευθερίας της γνώσης- η οποία θα προσφέρει σε σπουδαστές, επιστήμονες και ακαδημαϊκούς τη δυνατότητα να επωφελούνται από τα πλεονεκτήματα μιας υγιούς ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας καθώς και προοπτικές απασχόλησης σε διάφορους οργανισμούς και τομείς καθώς και σε διάφορες χώρες σε όλα τα στάδια της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι να καταφέρει να διατηρήσει και να βελτιώσει μακροπρόθεσμα τη θέση της ως τόπος έρευνας και ανάπτυξης με παγκόσμια αναγνώριση.'
Η Επιτροπή έχει θέσει μετρήσιμους στόχους, μέχρι τα τέλη του 2010, που περιλαμβάνουν βήματα προς:
- το συστηματικό άνοιγμα, εκ μέρους των ερευνητικών οργανισμών, των διαδικασιών πρόσληψης σε όλους τους ευρωπαίους ερευνητές
- την ικανοποίηση των αναγκών κοινωνικής ασφάλισης και συμπληρωματικής συνταξιοδότησης των διακινούμενων ερευνητών
- την παροχή ελκυστικών συνθηκών απασχόλησης και εργασίας, π.χ. καλύτερων συμβάσεων εργασίας, αποδοχών και προοπτικών επαγγελματικής ανέλιξης
- τη διασφάλιση της επάρκειας των δεξιοτήτων των ερευνητών και της ικανότητάς τους να μετατρέπουν τη γνώση σε αποτελέσματα, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων.
Κατά τη λήξη του πρώτου σταδίου της σύμπραξης το 2010, θα πραγματοποιηθεί μια γενική αξιολόγηση της κατάστασης και των αποτελεσμάτων των δράσεων της σύμπραξης και θα εξεταστεί η αναγκαιότητα ανάληψης, εκ μέρους της ΕΕ, περαιτέρω δράσης για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων εκκρεμών ζητημάτων.