Η δεύτερη έκδοση του 'Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη για τις Υποδομές Έρευνας' ανακοινώθηκε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη Ερευνητικών Υποδομών 2008, η οποία πραγματοποιήθηκε στις Βερσαλλίες της Γαλλίας. Περιλαμβάνει δέκα σημαντικές ερευνητικές υποδομές που προγραμματίζεται να υλοποιηθούν μέχρι το 2020, σε τομείς προτεραιότητας όπως το περιβάλλον, η βιοϊατρική, οι φυσικές καταστροφές και το διάστημα.
Η Συνδιάσκεψη Ερευνητικών Υποδομών, που διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Φόρουμ για τις Ερευνητικές Υποδομές (European Strategy Forum for Research Infrastructures - ESFRI), ανακοίνωσε φιλόδοξα σχέδια, όπως βιοϊατρικά εργαστήρια υψηλής ασφάλειας για έρευνα σε θανατηφόρους παθογόνους μικροοργανισμούς, εγκαταστάσεις αιχμής για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα, τελευταίας τεχνολογίας ραντάρ για την μελέτη της γήινης ατμόσφαιρας, υποδομές για την μελέτη των σεισμών, των ηφαιστειακών εκρήξεων και των τσουνάμι και τηλεσκόπια νέας γενιάς για αστρονομικές παρατηρήσεις των ακτίνων γάμμα υψηλής ενέργειας.
Σύμφωνα με τον Επίτροπο για την Επιστήμη και την Έρευνα, J. Potocnik, 'Η ανάπτυξη υποδομών διεθνούς κύρους αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, και πρέπει να εντάσσεται στις προτεραιότητες, τόσο σε κοινοτικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Προκειμένου τα έργα που σχεδιάζουμε να υλοποιηθούν σύντομα, ελπίζω ότι τα κράτη μέλη θα υιοθετήσουν άμεσα την πρόταση για ένα ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για τις Ευρωπαϊκές Eρευνητικές Yποδομές (European Research Infrastructures - ERI). Αυτό το νομικό πλαίσιο, σχεδιασμένο ειδικά για τη διεθνή συνεργασία σε μεγάλα έργα, θα μειώσει τα διοικητικά βάρη και τις καθυστερήσεις που συνεπάγεται η διαπραγμάτευση των ρυθμιστικών λεπτομερειών, όπως ο ΦΠΑ και οι προμήθειες, για κάθε έργο ξεχωριστά. Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο όσον αφορά την ανάπτυξη «έξυπνων» επενδύσεων στην έρευνα'.
Οι δέκα νέες ερευνητικές υποδομές που παρουσιάστηκαν προέκυψαν μετά από εντατική διαβούλευση με περισσότερους από 200 ειδικούς. Επιλέχθηκαν μεταξύ 35 προτάσεων, από πολλά πεδία της επιστήμης και της τεχνολογίας. Όταν υλοποιηθούν, θα ανεβάσουν τον συνολικό αριθμό των ερευνητικών υποδομών σε 44. Για την υποστήριξή τους, η Επιτροπή σχεδιάζει να ανοίξει νέες προσκλήσεις στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο, μέχρι το τέλος του 2009.
Οι δαπάνες της ΕΕ για την ανάπτυξη των ερευνητικών υποδομών έχουν αυξηθεί, από τα 730 εκ. ευρώ στο πλαίσιο του 6ου ΠΠ, σε περισσότερα από 1.700 εκ. ευρώ στο πλαίσιο του 7ου ΠΠ.
Οι ερευνητικές υποδομές που ανακοινώθηκαν είναι οι εξής:
- Αναβάθμιση του ραντάρ EISCAT 3D (European Incoherent Scatter radar system), το οποίο μελετά τη γήινη ατμόσφαιρα
- European Plate Observing System (EPOS), ένα ενιαίο σύστημα που θα συγκεντρώσει τις ερευνητικές υποδομές που βρίσκονται διασκορπισμένες στην Ευρώπη και ασχολούνται με τη μελέτη φυσικών φαινομένων όπως οι σεισμοί, οι ηφαιστειακές εκρήξεις και τα τσουνάμι
- Svalbard Integrated Arctic Earth Observing Facility (SIAEOS), που θα συγκεντρώνει τις υποδομές μελέτης των γεωφυσικών, χημικών και βιολογικών διεργασιών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή
- European Marine Biological Resource Centre (EMBRC), για την μελέτη των θαλάσσιων οργανισμών και οικοσυστημάτων
- European Infrastructure of Open Screening Platforms for Chemical Biology (EU-OPENSCREEN), για την ανάπτυξη μικρών βιοδραστικών μορίων
- European Biomedical Imaging Infrastructure - from molecule to patient (EuroBioImaging), για την πρόσβαση σε τεχνολογίες απεικόνισης, με ευρύ φάσμα εφαρμογών από τη βιολογία ώς την ιατρική
- European High Security BSL-4 laboratories, για την μελέτη των μεταδοτικών νόσων και την αντιμετώπιση των πανδημιών
- European Carbon Dioxide Capture and Storage Laboratory Infrastructure (ECCSEL), για τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα
- European Magnetic Field Laboratory (EMFL), ένα εργαστήριο που θα προσφέρει στους ευρωπαίους ερευνητές τα ισχυρότερα δυνατά μαγνητικά πεδία
- Cherenkov Telescope Array (CTA), μια διάταξη τηλεσκοπίων για αστρονομικές παρατηρήσεις των ακτίνων γάμμα υψηλής ενέργειας.