Ψηφιακές συλλογές πάνε... σχολείο

Διαγωνισμό καλύτερης εκπαιδευτικής δραστηριότητας για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών στο σχολείο, σε συνδυασμό με επίσκεψη των μαθητών σε μουσείο ή κέντρο διάδοσης της επιστήμης, διοργανώνουν η Ένωση Ελλήνων Φυσικών, το τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής, η Πρωτοβουλία για την Εκπαιδευτική Καινοτομία και το Ίδρυμα Ευγενίδου. Ο διαγωνισμός πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Open Science Resources.

Ο διαγωνισμός 'Συνδέοντας τα εκθέματα των μουσείων και κέντρων διάδοσης της επιστήμης με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα' απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, οι οποίοι καλούνται να αναπτύξουν μια εκπαιδευτική δραστηριότητα, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του αναλυτικού προγράμματος του Δημοτικού, Γυμνασίου ή Λυκείου, χρησιμοποιώντας ψηφιακό υλικό από την εκπαιδευτική πύλη του έργου Open Science Resources και ειδικότερα την ψηφιακή συλλογή του Ιδρύματος Ευγενίδου.

Οι διαγωνιζόμενοι θα πρέπει να καταθέσουν την πρότασή τους για μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα, σε μορφή παρουσίασης PowerPoint, με παράλληλη αναλυτική περιγραφή, με βάση το διδακτικό μοντέλο της ανακαλυπτικής μάθησης, μέχρι τις 8 Ιουνίου 2010.

Η Επιστημονική Επιτροπή του διαγωνισμού θα επιλέξει τις 3 καλύτερες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Οι νικητές θα έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν στο διεθνές εκπαιδευτικό σεμινάριο με τίτλο 'Ανακαλύπτοντας το Open Science Resources - Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών με τη Xρήση Νέων Τεχνολογικών Εφαρμογών για την Οργάνωση Εκπαιδευτικού Περιεχομένου', το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Ρέθυμνο, από τις 4 έως τις 9 Ιουλίου 2010. Στο σεμινάριο θα λάβουν μέρος 40 εκπαιδευτικοί από όλη την Ευρώπη.

Open Science Resources: αξιοποιώντας ψηφιακό υλικό στην εκπαίδευση
Το ευρωπαϊκό έργο Open Science Resources (OSR) είναι μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία με στόχο την ανάπτυξη ευρωπαϊκού ψηφιακού αποθετηρίου για την τυπική και μη τυπική εκπαίδευση σε θέματα επιστήμης και τεχνολογίας. Το έργο ξεκίνησε τον Ιούνιο 2009 και διαρκεί 36 μήνες. Ο κόμβος του έργου (http://www.osrportal.eu/) είναι μια δομημένη βιβλιοθήκη δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών που αξιοποιούν ψηφιακό περιεχόμενο των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών μουσείων και κέντρων διάδοσης της επιστήμης.

Στόχος του έργου είναι να δημιουργήσει ένα κοινό αποθετήριο επιστημονικών ψηφιακών αντικειμένων, τα οποία σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα σε επιστημονικά μουσεία και κέντρα στην Ευρώπη και να προσφέρει περισσότερους και πιο ευέλικτους τρόπους αναζήτησης, διάθεσης και χρήσης του υλικού σε περιβάλλοντα τυπικής και μη-τυπικής μάθησης. Για τον λόγο αυτό αναπτύσσεται μία εύκολα προσβάσιμη ψηφιακή πύλη, οργανωμένη με τεχνολογία αιχμής και εξοπλισμένη με εργαλεία αναζήτησης υψηλής ποιότητας, η οποία θα αποτελεί μία φιλική και ελκυστική διεπαφή πρόσβασης στο αποθετήριο.

Μέσα από την ψηφιακή πύλη του έργου OSR, οι χρήστες έρχονται σε επαφή με ψηφιακές συλλογές ευρωπαϊκών κέντρων και μουσείων. Ο ψηφιακός επισκέπτης θα μπορεί να ακολουθήσει ελκυστικές εκπαιδευτικές διαδρομές, που συνδέουν νοηματικά ψηφιακά αντικείμενα από διαφορετικά ευρωπαϊκά κέντρα και μουσεία, με τη χρήση προσεκτικά επιλεγμένων σημασιολογικών μεταδεδομένων. Οι εκπαιδευτικές διαδρομές θα αναπτυχθούν για διαφορετικές ομάδες χρηστών (μαθητές, εκπαιδευτικούς, οικογένειες, γενικούς χρήστες), με βάση τις διαφορετικές ανάγκες και τα χαρακτηριστικά τους.

Το έργο διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ χρηστών και μουσείων, κατ' αρχάς προσδιορίζοντας κοινή ορολογία. Μία καινοτομία του έργου OSR είναι ότι ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να εμπλουτίζει το ψηφιακό περιεχόμενο με κοινωνικές επισημειώσεις (social tagging) της δικής του επιλογής. Έτσι, είναι σε θέση να δημιουργήσει δικές του νοηματικές συνδέσεις μεταξύ επιστημονικών αντικειμένων και φαινομένων, με τρόπους που αντανακλούν την προσωπική οπτική και τα ενδιαφέροντά του. Μπορεί, δηλαδή, να συνδέσει τις ψηφιακές συλλογές των συνεργαζόμενων κέντρων και μουσείων με τη δική του εμπειρία ζωής.

Ένας εκπαιδευτικός που επιθυμεί να διδάξει ένα συγκεκριμένο θέμα του αναλυτικού προγράμματος, χρησιμοποιώντας ψηφιακό υλικό στην τάξη ή και σε συνδυασμό με μια επίσκεψη σε ένα μουσείο ή κέντρο διάδοσης της επιστήμης, θα μπορεί να αναζητήσει τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που έχουν αναρτήσει συνάδελφοί του στη δομημένη βιβλιοθήκη, χρησιμοποιώντας ένα λεξιλόγιο ειδικά σχεδιασμένο για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών. Αντίστροφα, επίσης, ένας εκπαιδευτικός που έχει δημιουργήσει τις δικές του εκπαιδευτικές δραστηριότητες και επιθυμεί να τις μοιραστεί με τους συναδέλφους του, θα μπορεί να τις αναρτήσει στη δομημένη βιβλιοθήκη.

Τέλος, το OSR θα προτείνει έναν 'οδικό χάρτη' για μια διαδικασία προτυποποίησης της προσέγγισης που ακολουθήθηκε από το έργο, η οποία αφορά στην επαναχρησιμοποίηση ψηφιακού υλικού. Το έργο θα καταλήγει σε συστάσεις και οδηγίες σχετικά με το σχεδιασμό μαθησιακού περιεχομένου και δραστηριοτήτων για την εκπαίδευση στην επιστήμη, αλλά και με κατάλληλες μεθόδους ανάπτυξης μεταδεδομένων για την περιγραφή χαρακτηριστικών των ψηφιακών αντικειμένων, τα οποία σχετίζονται με την εκπαιδευτική τους διάσταση, αλλά και με το ίδιο το θεματικό τους περιεχόμενο.

Το εταιρικό σχήμα που υλοποιεί το έργο αποτελεί ένα ισόρροπο μείγμα επιστημονικών κέντρων και μουσείων, φορείς των επιστημών της εκπαίδευσης και των νέων τεχνολογιών, επιστήμονες μεταδεδομένων, ομάδες χρηστών και οργανισμούς προτυποποίησης. Το έργο διαχειρίζεται το δίκτυο των επιστημονικών κέντρων και μουσείων, Ecsite, που εδρεύει στο Βέλγιο. Οι Έλληνες εταίροι του OSR είναι το Ίδρυμα Ευγενίδου, η Ελληνογερμανική Αγωγή, το Ίδρυμα Λαμπράκη, το ΕΚΕΤΑ και η εταιρεία IKnowHow.