Το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο των Υπουργείων Ανάπτυξης και Παιδείας για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία εγκρίθηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή και κατατέθηκε στις 26 Ιουνίου στη Βουλή. Στόχος είναι, με την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου, η Ελλάδα να δαπανά ποσοστό 1,5% του ΑΕΠ για την έρευνα μέχρι το 2013, προκειμένου να προωθηθεί η καινοτομία και συνεπώς να αναπτυχθούν όλοι οι ζωτικοί τομείς της οικονομίας.
Το νομοσχέδιο για την έρευνα καταρτίστηκε από διϋπουργική νομοπαρασκευαστική επιτροπή, η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση των Υπουργείων Ανάπτυξης και Παιδείας τον Οκτώβριο του 2005. Η επιτροπή εξέτασε τις σχετικές νομοθεσίες οκτώ κρατών με εξαιρετική επίδοση στον τομέα, όπως είναι η Φινλανδία, η Ιρλανδία, η Ολλανδία, οι ΗΠΑ κ.ά., συνυπολογίζοντας και τις ιδιαιτερότητες της Ελλάδας.
Στόχος του νέου νομικού πλαισίου είναι να δημιουργήσει ευκαιρίες για έρευνα αιχμής, να υποστηρίξει τη διεθνή ερευνητική συνεργασία, να προωθήσει την οικονομία της γνώσης και να καταστήσει την Ελλάδα ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, βελτιώνοντας τη θέση της στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα. Επίσης, μεταξύ των βασικών στόχων περιλαμβάνεται και η εγκαθίδρυση της αρχής της αριστείας στην έρευνα αιχμής.
Πιο συγκεκριμένα, οι διατάξεις του Νομοσχεδίου αναφέρονται στο πλαίσιο εντός του οποίου θα δραστηριοποιηθεί τα επόμενα χρόνια ο χώρος της Έρευνας και της Τεχνολογίας, στη συγκρότηση αρμόδιων οργάνων, στον προσδιορισμό επιλογών και κατευθύνσεων, στη χρηματοδότηση των επιστημονικών και ερευνητικών προσπαθειών και στις μεθόδους αξιολόγησής τους. Επιπλέον, ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη διοίκηση των ερευνητικών κέντρων, την κατάσταση και την εξέλιξη του προσωπικού τους και τη συνεργασία τους με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προσαρμογής του ερευνητικού συστήματος στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, της αειφόρου ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, τόσο αυτού που βρίσκεται στην Ελλάδα όσο και εκείνου που βρίσκεται στη διασπορά, το νομοσχέδιο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση της καινοτόμου έρευνας και στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για τη στενότερη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών κέντρων και βιομηχανίας, καθώς και στη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών φορέων και ΑΕΙ.
Προκειμένου να ενισχυθεί η βασική έρευνα και να υποστηριχθεί με εθνική χρηματοδότηση, το Νομοσχέδιο προβλέπει το Εθνικό Πρόγραμμα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΕΤ), στο πλαίσιο του οποίου θα εκτελούνται ερευνητικά έργα, θα εκπονούνται μελέτες και θα εφαρμόζονται προγράμματα και δράσεις, τόσο από δημόσιες υπηρεσίες και ΝΠΔΔ, όσο και από ΝΠΙΔ και φυσικά πρόσωπα, από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή, η διαχείριση και ο έλεγχος του ΕΠΕΤ θα πραγματοποιείται από τα όργανα της ερευνητικής πολιτικής, δηλαδή τη Διϋπουργική Επιτροπή για την Έρευνα και την Τεχνολογία (ΔΕΕΤ), το Υπουργείο Ανάπτυξης δια της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) και τον Εθνικό Οργανισμό Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΟΕΤ), ένα νέο φορέα (ΝΠΙΔ) που θα έχει ως κύρια αποστολή την εφαρμογή και διαχείριση δράσεων της βασικής, εφαρμοσμένης-τεχνολογικής έρευνας και καινοτομίας.
Για την επιτυχία της αποστολής του ΕΟΕΤ θα προβλεφθούν οι αναγκαίοι εθνικοί πόροι, ιδίως για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων βασικής έρευνας. Για την υλοποίηση του προγράμματος βασικής έρευνας θα απαιτηθούν 45, 90 και 140 εκατ. ευρώ για το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο έτος της λειτουργίας του. Τα προγράμματα εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν από τους προβλεπόμενους πόρους στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς για την περίοδο 2007-2013.
Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο του Νομοσχεδίου αποτελεί η εισαγωγή συστήματος αντικειμενικής και υποχρεωτικής αξιολόγησης για τα ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους, καθώς και για τα αυτοτελή ερευνητικά ινστιτούτα της ΓΓΕΤ. Τα κριτήρια αξιολόγησης θα ορίζονται από το ΕΣΕΤ, ενώ παράλληλα θα καθιερωθεί και σύστημα εξωτερικής αξιολόγησης από επιτροπές εμπειρογνωμόνων. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης θα συνδέονται με τη χρηματοδότηση των φορέων, καθώς θα λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού.
Τέλος, το Νομοσχέδιο δίνει έμφαση στην ανάπτυξη συνεργασιών των ερευνητικών φορέων και των ερευνητών με βαλκανικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς διακυβερνητικούς οργανισμούς, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών CERN, το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για την Επιστήμη (ESF), η Διεθνής Ένωση Αστρονομίας, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και η πρωτοβουλία EUREKA.