Οι νοτιοευρωπαίοι ζουν πιο φτωχά αλλά περισσότερο

06.06.2005

Οι κάτοικοι της Βόρειας Ευρώπης είναι υγιέστεροι και πλουσιότεροι από τους κατοίκους της Νότιας Ευρώπης αλλά ζουν λιγότερο. Η παραπάνω διαπίστωση αποτελεί ένα από τα ευρήματα της έρευνας SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe) που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με 2,9 εκατ. ευρώ. Στόχος της έρευνας ήταν η παραγωγή αξιόπιστων στοιχείων για τους τομείς της δημόσιας υγείας, των οικονομικών και των κοινωνικών επιστημών, που θα αξιοποιηθούν περαιτέρω από τους ερευνητές αλλά και τους διαμορφωτές πολιτικών. Η Ευρώπη έχει το μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων κατά αναλογία πληθυσμού στον κόσμο, ενώ υπολογίζεται ότι ο μέσος όρος ηλικίας των ευρωπαίων πολιτών θα συνεχίζεται να αυξάνεται για πολλά ακόμη χρόνια.

Το έργο ξεκίνησε το 2002 και επιχορηγήθηκε με επιπρόσθετη χρηματοδότηση από το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των ΗΠΑ και άλλα ερευνητικά ιδρύματα. Συντονιστής του έργου ήταν το Ερευνητικό Ινστιτούτο για τα Οικονομικά της Γήρανσης του Πανεπιστημίου του Mannheim της Γερμανίας και συμμετείχαν 23 εταίροι από δέκα κράτη μέλη της ΕΕ και την Ελβετία , μεταξύ των οποίων, το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκε δείγμα 22 χιλιάδων ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών από 11 χώρες της ΕΕ (Δανία, Σουηδία, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα), ενώ συλλέγονται τώρα στοιχεία και από το Ισραήλ.

Ο επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας καθηγητής Axel Borsch?Supan, από το Πανεπιστήμιο του Mannheim, θεωρεί ότι η μελέτη θα βοηθήσει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η κουλτούρα, η ιστορία και οι δημόσιες πολιτικές επηρεάζουν τη ζωή των Ευρωπαίων ηλικίας άνω των 50 ετών: «Πρόκειται για ένα αξιόπιστο ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιεί μοντέρνες ποσοτικές μεθόδους και επιτρέπει στους ερευνητές της δημόσιας υγείας, των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών να συγκρίνουν περιφέρειες και κράτη της Ευρώπης».

Για τη διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν μεταβλητές που σχετίζονταν με τη σωματική και ψυχική υγεία (π.χ. επίπεδο φυσικής και γνωστικής λειτουργίας των ατόμων, χρήση υπηρεσιών υγείας), την οικονομία (π.χ. χαρακτηριστικά τωρινής εργασίας, πηγές και σύνθεση εισοδήματος, πλούτος και κατανάλωση, εκπαίδευση), και παράμετροι που σχετίζονται με την κοινωνική αλληλεγγύη (π.χ. βοήθεια από οικογένεια, μεταβίβαση εισοδήματος και περιουσιακών στοιχείων, εθελοντική δραστηριότητα).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, παρουσιάζεται μεγάλη συσχέτιση μεταξύ της εκπαίδευσης και της φυσικής και ψυχικής υγείας ενός ατόμου. Π.χ. άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο έχουν, και στις 11 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, 70% περισσότερες πιθανότητες να αποφεύγουν τη φυσική άσκηση και 50% περισσότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκοι. Στον τομέα της απασχόλησης, τα στοιχεία δείχνουν ότι η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι περισσότερο διαδεδομένη σε χώρες που έχουν «γενναιόδωρο» συνταξιοδοτικό σύστημα (π.χ. νοτιοευρωπαϊκά κράτη, Αυστρία, Γαλλία). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρείται σε αυτές τις περιοχές η ύπαρξη ενός ανεκμετάλλευτου ανθρώπινου δυναμικού, με ένα σημαντικό αριθμό υγιών ατόμων να παραμένει εκτός της παραγωγικής διαδικασίας.

Τα ευρήματα της έρευνας SHARE έδειξαν, επίσης, ότι στη Βόρεια Ευρώπη τα νεότερα άτομα λαμβάνουν μεγαλύτερη βοήθεια από τους γονείς τους, σε αντίθεση με τη Νότια Ευρώπη, όπου είναι συχνότερη η παροχή βοήθειας από τα παιδιά προς τους γονείς.

Links