 |
|
Octavi Quintana-TriasΔιευθυντής, Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Συνέντευξη |
|
|
Ο Octavi Quintana-Trias, Διευθυντής του 'Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας' (Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) βρέθηκε στην Αθήνα για το διεθνές συνέδριο 'Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ - Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας'. Η παρουσίασή του είχε τίτλο 'Monitoring the ERA: Developing the Tools and an Assessment of the Progress in 2013'. Ο Octavi Quintana-Trias μίλησε για τη σημασία της Ανοικτής Πρόσβασης στην ΕΕ, αλλά και τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας σε αυτή. |
|
|
Με ποιους τρόπους προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας; Θα ήθελα πρώτα να αποσαφηνίσουμε ότι όταν μιλάμε για Ανοικτή Πρόσβαση αναφερόμαστε στο γεγονός ότι τα αποτελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτήθηκε με δημόσια χρήματα, είναι ελεύθερα και ανοικτά για όλους από τη στιγμή της δημοσίευσης τους. Στην ΕΕ πιστεύουμε ότι δεν είναι λογικό να χρηματοδοτείται εκ νέου η πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας που έχει ήδη χρηματοδοτηθεί με δημόσιους πόρους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί την Ανοικτή Πρόσβαση στην Ευρώπη με δύο τρόπους. Πρώτον, υπάρχει συμφωνία με τα κράτη-μέλη και τους κύριους εταίρους, αυτό που αποκαλούμε μια “reinforced partnership” για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας ΕΧΕ (European Research Area). Όλοι οι συμμετέχοντες έχουμε δεσμευτεί ότι τα επόμενα χρόνια θα συμβάλουμε στην ευρεία διάδοση της Ανοικτής Πρόσβασης στην Ευρώπη. Δεύτερον, δράσεις προς την Ανοικτή Πρόσβαση γίνονται στο πλαίσιο του προγράμματος "Ορίζοντας 2020", το οποίο είναι το όργανο που μας χρηματοδοτεί. Ειδικότερα, στον Ορίζοντα 2020 θέλουμε να λειτουργήσουμε υποδειγματικά και να παρέχουμε Ανοικτή Πρόσβαση για όλους. Με άλλα λόγια, οι δημοσιεύσεις οι οποίες παράγονται με χρηματοδότηση από τον Ορίζοντα 2020 είναι υποχρεωτικό να εκδίδονται σύμφωνα με τους κανόνες της Ανοικτής Πρόσβασης. Επιπλέον, για όσους επιλέγουν τον χρυσό δρόμο προς την Ανοικτή Πρόσβαση, δηλαδή στην περίπτωση όπου ο συγγραφέας πληρώνει τον εκδότη, αυτό είναι μια επιλέξιμη δαπάνη των σχετικών προγραμμάτων. Γιατί είναι σημαντικά τα Ανοικτά Δεδομένα; Όπως προείπα, η Ανοικτή Πρόσβαση είναι ζήτημα λογικής, με την έννοια ότι δεν θα πρέπει να γίνεται δύο φορές πληρωμή για κάτι το οποίο έχει ήδη χρηματοδοτηθεί στο στάδιο της έρευνας. Επιπλέον, η Ανοικτή Πρόσβαση παρέχει πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας όχι μόνο στην επιστημονική κοινότητα, αλλά και στην επιχειρηματική κοινότητα και στο ευρύ κοινό. Άλλωστε, ένας από τους στόχους της έρευνας είναι η ίδια η διάδοση της. Στοχεύουμε στη μεγαλύτερη δυνατή διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η οποία θα διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό εάν μέσω της Ανοικτής Πρόσβασης απαλλαγούμε από το χρηματικό εμπόδιο. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι προς ττο συμφέρον της κοινωνίας στο σύνολό της. Τελικά, η επιστήμη δεν είναι ζήτημα των επιστημόνων μόνον, αλλά ζήτημα της κοινωνίας. Ποιος είναι ο ρόλος της Ανοικτής Πρόσβασης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (European Research Area); Η Ανοικτή Πρόσβαση στον ERA αφορά στην ελεύθερη κυκλοφορία της γνώσης μέσα στην Ευρώπη. Με αυτό τον τρόπο παρέχουμε γνώση και βοηθάμε επιστήμονες και επιχειρήσεις πού να την αναζητήσουν. Με την εφαρμογή της πολιτικής της ευρείας Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις η λειτουργία αυτή του ERA σίγουρα θα αυξηθεί. Στην περίπτωση, όμως, της Ανοικτής Πρόσβασης σε επιστημονικά δεδομένα η επίτευξη αυτού του στόχου είναι πιθανώς πιο δύσκολη. Ωστόσο, η Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα είναι πολύ σημαντική για δύο λόγους. Πρώτον, οι περισσότερες δαπάνες των ερευνητικών προγραμμάτων σχετίζονται με την επεξεργασία δεδομένων, οπότε με την Ανοικτή Πρόσβαση θα αποφευχθούν πολλά έξοδα. Δεύτερον, το γεγονός ότι οι ερευνητές θα μπορούν να χρησιμοποιούν δεδομένα από πολλές και ποικίλες πηγές, θα έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την ενδυνάμωση της έρευνάς σε μεγάλο βαθμό, αλλά και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της έρευνας στην Ευρώπη. Ποιος είναι ο ρόλος της Ανοικτής Πρόσβασης στον "Ορίζοντα 2020"; Οι δημοσιεύσεις που γίνονται στο πλαίσιο του προγράμματος "Ορίζοντας 2020" υποχρεωτικά συνάδουν με τις προδιαγραφές της Ανοικτής Πρόσβασης. Επιπλέον, εξακολουθούμε να χρηματοδοτούμε, δηλαδή να θέτουμε ως επιλέξιμη δαπάνη, την υποδομή Ανοικτής Πρόσβασης OPENAIRΕ, που ξεκίνησε ως έργο στο 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο και θα συνεχιστεί και στον πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020"». Από την άλλη μεριά, προωθούμε τη διάδοση της Ανοικτής Πρόσβασης με τη δημιουργία πιλοτικού οδηγού δεδομένων, έτσι ώστε να εξετάσουμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος χειρισμού και λειτουργίας των δεδομένων ώστε να αντιστοιχούν με τα πρότυπα της Ανοικτής Πρόσβασης. Γίνεται προσπάθεια να έχουμε προσανατολισμό και προς άλλες σχετικές πολιτικές, ώστε και το υπόλοιπο πρόγραμμα να συνάδει με τις πολιτικές της Ανοικτής Πρόσβασης. Ποιο είναι το επόμενο βήμα που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση και τα Ανοικτά Δεδομένα; Η Ανοικτή Πρόσβαση διαδόθηκε πολύ γρήγορα ως πολιτική στην Ευρώπη. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια σημειώθηκε τεράστια αλλαγή στη συζήτηση για την Ανοικτή Πρόσβαση. Αρχικά, υπήρχε προβληματισμός για το αν θα έπρεπε να είναι μια σημαντική πολιτική. Αντίθετα, τώρα συζητάμε μόνο τις πρακτικές και τα προγράμματα με τα οποία θα υλοποιηθεί η Ανοικτή Πρόσβαση, καθώς η ανάγκη της πορείας προς την Ανοικτή Πρόσβαση δεν αμφισβητείται πλέον. Το πρόβλημα που υφίσταται σήμερα είναι γύρω από τους τρόπους εφαρμογής και πραγματοποίησής της. Το σχέδιο για τα Ανοικτά Δεδομένα θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο, καθώς υπάρχουν ακόμα κάποια εμπόδια για την πραγματοποίησή του. Η απαιτούμενη αλλαγή κουλτούρας εκ μέρους των ενδιαφερόμενων είναι ουσιώδους σημασίας. Ωστόσο, οι δυνατότητες και η δύναμη της απόκτησης δεδομένων προσβάσιμων σε όλους είναι τόσο σπουδαίες που θα έχουμε πολύ σύντομα Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα διαθέσιμα σε όλους τους διαμορφωτές πολιτικής. |
|