Μεταμορφώνοντας την ελληνική παραδοσιακή επιχείρηση: Η δύναμη των ανοικτών δεδομένων

Γιάννης Στοΐτσης

Συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της Agro-Know

Τεύχος 96 | Ιούν.-Αύγ. 2014

Συνέντευξη

Κατά τη διάρκεια του WIRE 2014, συναντήσαμε τον Γιάννη Στοΐτση, συνιδρυτή και Διευθύνων Σύμβουλο της εταιρείας Agro-Know, ο οποίος μας μιλάει για τα ανοικτά δεδομένα και πως αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν απο τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Τι χρειάζεται για να μετατραπεί η υπάρχουσα γνώση (ανοικτά δεδομένα, καινοτόμα αποτελέσματα) σε μια αποτελεσματική πολιτική ή μια επιχειρηματική επιτυχία;

Το να δημοσιοποιεί κανείς υψηλής ποιότητας ανοικτά δεδομένα σε ψηφιακή μορφή είναι το βασικό προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη νέων πολιτικών και μιας επιτυχημένης επιχειρηματικότητας. Στις μέρες μας, μόνο μια μικρή μερίδα δημόσιων οργανισμών δημοσιοποιεί δεδομένα σε μορφή που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εξωτερικά συστήματα με στόχο την οικοδόμηση ουσιαστικών υπηρεσιών δεδομένων για τους τελικούς χρήστες. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του ότι οι κυβερνήσεις δεν είναι 100% πεπεισμένες για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο των υπηρεσιών που θα δημιουργηθούν με βάση τα ανοικτά δεδομένα. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι σημαντικό να αναδείξει κανείς στους οργανισμούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα τα οφέλη της αξιοποίησης ανοικτών δεδομένων. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από πρωτοβουλίες, όπως η ομάδα εργασίας Ανοικτών Δεδομένων της ΕΕΛ/ΛΑΚ (http://opendata.ellak.gr/).

Ένα άλλο εμπόδιο έγκειται στο ότι οι οργανισμοί δεν διαθέτουν εσωτερικά τις απαιτούμενες ικανότητες ώστε να υποστηρίξουν το άνοιγμα της γνώσης. Για το λόγο αυτό, είναι αναγκαίο αρμόδιοι οργανισμοί και εταιρείες να μεταφέρουν την απαραίτητη εξειδίκευση σε αυτούς τους οργανισμούς. Αυτό προϋποθέτει μια συνεχή, οργανωμένη προσέγγιση και όχι μια αποσπασματική διαδικασία. Είναι επίσης σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις υποδομής που είναι απαραίτητες στους οργανισμούς για να δημοσιεύουν τα δεδομένα τους (υλικό και λογισμικό). Το cloud computing και τα νέα μοντέλα παροχής λογισμικού, π.χ. SaaS, μπορεί να αποτελέσουν κάποια χρήσιμα "εργαλεία" προς αυτή την κατεύθυνση.

Μια από τις κύριες απαιτήσεις κατά τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού μοντέλου που βασίζεται στα ανοικτά δεδομένα, είναι η αξιοπιστία της πηγής των δεδομένων και ως προς την ποιότητα και ως προς τη διαθεσιμότητα. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα δεδομένα δεν είναι σωστά ή δεν είναι διαθέσιμα λόγω τεχνικών προβλημάτων. Αυτοί είναι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε κάθε νέα εφαρμογή που θα βασίζεται σε ανοιχτά δεδομένα π.χ. προβλέποντας ένα στρώμα για τον ημιαυτόματο έλεγχο της ποιότητας, το φιλτράρισμα και τον καθαρισμό.

Μπορείτε να μας δώσετε κάποια επιτυχημένα παραδείγματα επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων και την ανάπτυξη προϊόντων ή υπηρεσιών; Τι γίνεται στην Ελλάδα;

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο κατηγορίες εταιρειών που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα: α) αυτές που παρέχουν τεχνικές λύσεις για να βοηθήσουν οργανισμούς να ανοίξουν τα δεδομένα τους και β) αυτές που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα για να παρέχουν υπηρεσίες στους τελικούς χρήστες. Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων εταιρειών είναι:: η εταιρεία OpenDataSoft στη Γαλλία(www.opendatasoft.com), η εταιρεία OpenWeb στις ΗΠΑ (www.opengov.com), η εταιρεία Swirrl στη Μ.Βρετανία (www.swirrl.com).

Πρόσφατα, ξεκίνησε στις ΗΠΑ μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην πραγματοποίηση της πρώτης ολοκληρωμένης μελέτης από τις εταιρείες που χρησιμοποιούν ανοικτά δεδομένα (http://www.opendata500.com/candidates/). Υπάρχει ήδη μια μεγάλη λίστα περιπτώσεων στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας αυτής και μερικά πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους τομείς και τις εταιρείες που χρησιμοποιούν τα δεδομένα ανοικτής διακυβέρνησης.

Στην Ελλάδα, εκτός από την Agro-Know (www.agroknow.gr) που χρησιμοποιεί ανοικτά εκπαιδευτικά και επιστημονικά δεδομένα για να δημιουργεί υπηρεσίες για τους πελάτες της, δεν γνωρίζουμε άλλη εταιρεία που να έχει βασίσει έστω ένα μέρος του επιχειρηματικού της μοντέλου στα ανοικτά δεδομένα. Η Agro-Know κατά κύριο λόγο βοηθάει τους οργανισμούς του αγροτικού τομέα να ανοίξουν τα δεδομένα τους και ταυτόχρονα να δημιουργήσουν τις κατάλληλες υπηρεσίες, ώστε να διαδώσουν τα δεδομένα τους.

Υπάρχουν επίσης ενδιαφέρουσες εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα ανοικτά δεδομένα π.χ. για τα τροχαία ατυχήματα ή για τις δημόσιες δαπάνες, αλλά δεν γνωρίζω κάποια εταιρεία ή επιχειρηματικό μοντέλο που να βρίσκεται πίσω από αυτές τις πρωτοβουλίες. Υπάρχουν επίσης πολλές εφαρμογές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο Hackathons (π.χ. http://athens.greenhackathon.com/). Οι εφαρμογές αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν παραδείγματα για τις νέες επιχειρήσεις που θα στηρίξουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα στα ανοικτά δεδομένα.

Με ποιο τρόπο οι ανοικτοί χώροι δεδομένων μπορούν να μεταμορφώσουν μια παραδοσιακή επιχείρηση;

Οι ανοικτοί χώροι δεδομένων μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου και αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος που θα περιλαμβάνει τους ενδιαφερόμενους φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η βιωσιμότητα ενός τέτοιου οικοσυστήματος μπορεί να βασιστεί σε νέα ανοικτά μοντέλα που θα δείχνουν πώς οι διαφορετικές μορφές της διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένων των ανοικτών δεδομένων, της ανοικτής πρόσβασης και της ανοικτής πολιτικής, μπορεί να υιοθετηθούν στα διάφορα στάδια της παραγωγής και διάδοσης γνώσεων.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε αποκλειστικά στα νέα ανοικτά μοντέλα, αλλά είναι επίσης σημαντικό να διατηρήσουμε τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα. Τα ανοικτά μοντέλα επιτρέπουν την πρόσβαση, την κλίμακα, τη μαζική υιοθέτηση, το χαμηλότερο κόστος, τον εντοπισμό και τα κοινωνικά δίκτυα. Επίσης, τα νέα ανοικτά μοντέλα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να παρατηρήσει κανείς πώς τα ενδιαφερόμενα μέρη (π.χ. πανεπιστήμια, εταιρείες, συνεταιρισμοί, μη κυβερνητικές οργανώσεις κ.λπ.) σε τοπικό επίπεδο μπορούν να ωφεληθούν από τα ανοικτά δεδομένα που παρέχονται από τον Δήμο και πώς αυτό το τοπικό μοντέλο συνδέεται με τα εθνικά και τα παγκόσμια ανοικτά μοντέλα.

Συνέντευξη με τον Γιάννη Στοΐτση #WIRE2014eu