«Επανασχεδιάζουμε τον αλγόριθμο του Δημοσίου»

Κυριάκος Πιερρακάκης

Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Τεύχος 117 | Σεπτέμβριος - Νοέμβριος 2019

Συνέντευξη

«Το Δημόσιο είναι ένας μεγάλος αλγόριθμος: παράγει τα αποτελέσματα για τα οποία έχει σχεδιαστεί. Τώρα δουλειά μας είναι να τον επανασχεδιάσουμε σωστά», δηλώνει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Καινοτομία, Έρευνα και Τεχνολογία» ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, τονίζοντας ότι το πλήθος των δεδομένων είναι αυτό που θα οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα, και σε αυτή τη διαδικασία συλλογής, οργάνωσης, κατανομής και επεξεργασίας της πληροφορίας, το ΕΚΤ θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. 

Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το περιβάλλον στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς; Συμμετείχατε πρόσφατα στο διεθνές φόρουμ GovTech Summit 2019 για την ψηφιακή διακυβέρνηση, ενώ παράλληλα είχατε και συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΟΣΑ. Πού οδηγούν οι εξελίξεις;

Οι εξελίξεις οδηγούν στη σύγκλιση της ψηφιακής με τη βιολογική και πραγματική σφαίρα. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε -όχι μόνο εμείς, αλλά όλη η Ευρώπη- να κινηθούμε με μεγαλύτερη ταχύτητα και μελετημένα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Για να δώσω ένα παράδειγμα, είναι παράλογο να είναι πιο ευέλικτο το νομοθετικό πλαίσιο προμηθειών της ΕΕ για έναν δρόμο απ' ό,τι για ένα έργο πληροφορικής. Αυτό αντανακλά ανάγκες μιας άλλης εποχής και πρέπει να αλλάξει, αυτό είπα στο GovTech Summit.

Η συνεργασία μας με τον ΟΟΣΑ είναι ιδιαίτερα πολύτιμη σε επίπεδο ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών πάνω στις εξελίξεις που είναι ήδη εδώ, και είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που ένας οργανισμός τέτοιου μεγέθους και κύρους στην πρόσφατη έρευνά του αναγνωρίζει την πρόοδο που καταγράφει η Ελλάδα.

Ποιες οι ελληνικές ιδιαιτερότητες και οι ειδικές προκλήσεις που έχετε να αντιμετωπίσετε;

Μια ιδιαιτερότητα της Ελλάδας που βλέπουμε έντονα στην πράξη είναι η μεταφορά της "πραγματικής" γραφειοκρατίας σε ψηφιακή: όχι μόνο μεταφέραμε κάποιες διαδικασίες από μια θυρίδα υπηρεσίας σε μια πλατφόρμα χωρίς προηγουμένως να απλοποιήσουμε τις περιττές διατυπώσεις, αλλά μεταφέραμε σε πλατφόρμες και τις περισσότερες από τις υπόλοιπες παθογένειες του Δημοσίου.

Υφίσταται, για παράδειγμα, πλατφόρμα που δεν ήταν διαθέσιμη από Μεγάλη Πέμπτη μέχρι Δευτέρα του Πάσχα. Αυτή η ιδιαιτερότητα είναι και η μεγάλη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, πώς δηλαδή θα ψηφιοποιήσουμε τις διαδικασίες χωρίς να ψηφιοποιήσουμε ταυτόχρονα και τη γραφειοκρατία.

Έχετε αναφερθεί στο παράδειγμα της Εσθονίας αλλά και της Μ. Βρετανίας. Ποια είναι τα στοιχεία του ελληνικού παραδείγματος που θα θέλατε να συζητά η Ευρώπη;

Εσθονία και Μ. Βρετανία είναι δύο εξαιρετικά και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους παραδείγματα – η μεν Εσθονία είναι υπόδειγμα δημιουργίας ψηφιακού κράτους από το μηδέν, η δε Βρετανία υπόδειγμα ψηφιακού μετασχηματισμού ενός ήδη δομημένου κράτους, με ισχυρή μάλιστα γραφειοκρατία.

Στόχος μας είναι το ελληνικό παράδειγμα να αποτελεί πυξίδα για το πώς μια χώρα βγαίνει από μια πολυεπίπεδη κρίση αλλάζοντας το παραγωγικό μοντέλο με το οποίο – και εξαιτίας του οποίου – μπήκε στην κρίση. Σε αυτή την αλλαγή ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει ευρύτατες εφαρμογές και είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να τον υλοποιήσουμε άμεσα και με ακρίβεια.

Τι σημαίνει ψηφιακός μετασχηματισμός για την καθημερινότητα του πολίτη; Ποια είναι τα βήματα και το χρονοδιάγραμμα που έχετε βάλει; Τι θα πρέπει να αναμένει ο πολίτης από τις παρεμβάσεις που σχεδιάζετε; Πώς αντιμετωπίζετε τις ανησυχίες των πολιτών για τα προσωπικά δεδομένα;

Ψηφιακός μετασχηματισμός σημαίνει λιγότερες ουρές, άρα λιγότερη ταλαιπωρία για τους πολίτες. Έχουμε δώσει έμφαση στην απλοποίηση των διαδικασιών που σχετίζονται με τα λεγόμενα "γεγονότα ζωής" και τους επόμενους μήνες το αποτέλεσμα της δουλειάς μας θα είναι εμφανές στην καθημερινότητα όλων.

Παράλληλα, μέσω εκτεταμένης εφαρμογής της διαλειτουργικότητας κάνουμε πράξη την αρχή once only (μόνον άπαξ), ώστε τα δεδομένα να καταχωρούνται μία φορά και εν συνεχεία τα υπόλοιπα μητρώα να ενημερώνονται αυτόματα. Όλα αυτά καταλήγουν σε βάθος τετραετίας στην πλήρη λειτουργία του gov.gr, αλλά μέχρι τότε θα είναι πολλά τα επιμέρους παραδείγματα απλών και λειτουργικών ψηφιακών υπηρεσιών.

Ως προς τα προσωπικά δεδομένα, οι πολίτες πρέπει να ξέρουν ότι η προστασία τους αποτελεί βασική μέριμνα για την Κυβέρνηση. Ιδίως, δε, μέσω της νέας δομής του Υπουργείου, παρέχονται από τη μία υπηρεσία στην άλλη μόνον εκείνα τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για τη διαδικασία που ζητούνται και με πρόβλεψη για τη σύννομη αξιοποίησή τους.

Στην εξέλιξη της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, ποιο παραγωγικό μοντέλο εκτιμάτε ότι θα δούμε να αναδύεται; Ποιες παραγωγικές δυνάμεις και ποιες αντίστοιχες πολιτικές εξασθενούν και ποιες έρχονται στο προσκήνιο;

Προφανώς δεν είναι το ίδιο να μιλάμε για παραγωγικές και πολιτικές δυνάμεις, όμως αυτό που μας δείχνουν τα πρώτα δείγματα της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης είναι ότι αναδύονται στον τομέα τους εκείνοι που είναι πιο προσαρμοστικοί στις εξελίξεις, αυτοί που "έχουν μάθει να μαθαίνουν" και μπορούν έτσι να ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα.

Το επόμενο ερώτημα βέβαια είναι κατά πόσο αυτοί που αναδύονται θα επιπλεύσουν κιόλας. Και εκεί νομίζω – πάλι τηρουμένων των αναλογιών για κάθε πεδίο – θα παίξει σημαντικό ρόλο η ύπαρξη στέρεων βάσεων, είτε αναφερόμαστε σε παιδεία, είτε σε ιδέες.

Με βάση τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας DESΙ, η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις των χωρών της ΕΕ. Θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να ανατραπεί;

Το πιστεύω βαθύτατα. Και δεν το πιστεύω απλά επειδή είμαι αισιόδοξος, αλλά διότι έχουμε παραδείγματα χωρών που το κατάφεραν και επειδή έχουμε -ήδη πριν από τις εκλογές- ένα συνολικό σχέδιο για το πώς θα το πετύχουμε και εμείς. Ως προς τον στόχο, όπως είπαμε ήδη από τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, αυτός είναι η σύγκλιση με τον μέσο όρο των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάθος τετραετίας και εργαζόμαστε καθημερινά σκληρά και μεθοδικά για να τον πετύχουμε.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας έχει μεγάλες δυνατότητες. Τι πρέπει να αλλάξει ώστε η παραγόμενη γνώση να αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης;

Για να μιλήσουμε με όρους πληροφορικής, έχουμε το hardware, αλλά μας λείπει το software. Έχουμε τη βασική υποδομή αλλά μας λείπουν οι σωστοί εκείνοι οι θεσμοί, το σωστό "λογισμικό" για να μπορέσουμε να "απογειώσουμε" αυτές μας τις δυνατότητες.

Πρέπει λοιπόν να οικοδομήσουμε με ταχύτητα αλλά και σταθερότητα αυτούς τους θεσμούς. Και μπορεί αυτό να ακούγεται μια δυσθεώρητη αποστολή, σε αυτές τις περιπτώσεις όμως ισχύει ότι, αν γίνει η αρχή, στη συνέχεια η πρόοδος είναι γεωμετρική. Και αισιοδοξούμε ότι σύντομα θα καταφέρουμε να ανάψουμε εκείνη τη σπίθα που χρειάζεται για να αξιοποιήσουμε αυτό το όντως ικανότατο επιστημονικό προσωπικό.

Πώς μπορούμε να κάνουμε το Δημόσιο πιο παραγωγικό και πιο ευφυές;

Το Δημόσιο είναι ένας μεγάλος αλγόριθμος: παράγει τα αποτελέσματα για τα οποία έχει σχεδιαστεί. Εδώ λοιπόν τι έχουμε: έχουμε έναν αλγόριθμο που τον σχεδιάσαμε με ελλείμματα με δεδομένες τις ανάγκες της εποχής που έρχεται. Τώρα δουλειά μας είναι να τον επανασχεδιάσουμε σωστά. Εκτιμώ πως με το πρόγραμμα απλοποίησης των διαδικασιών, δηλαδή της αλληλεπίδρασης πολιτών και επιχειρήσεων με το δημόσιο, ήδη θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά. Το ίδιο και με τα μεγάλα έργα πληροφορικής τα οποία τώρα σχεδιάζουμε και σύντομα θα έχουμε προκηρύξει.

Στο ΕΚΤ αντιλαμβανόμαστε ως πλούτο μας τα δεδομένα που συλλέγουμε. Πώς σκέφτεστε τη συμβολή του ΕΚΤ στη στρατηγική του Υπουργείου για την αξιοποίηση των δεδομένων του δημόσιου τομέα;

Μιας και μιλήσαμε για αλγορίθμους πιο πριν, ερχόμαστε τώρα στο πώς τους αξιοποιούμε. Τους αξιοποιούμε με δεδομένα – όσο περισσότερα δεδομένα, τόσο περισσότερα οφέλη έχουμε. Σε αυτή τη διαδικασία συλλογής, οργάνωσης, κατανομής και επεξεργασίας της πληροφορίας το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου δεν μπορεί παρά να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Πιστεύουμε και επενδύουμε πολλά στην κοινωνία των πολιτών, πιστεύουμε όμως και επενδύουμε αντίστοιχα στις δομές μας.

Διαβάστε τη συνέντευξη στο περιοδικό (eReader)