"Το ερευνητικό έργο του ΕΙΕ πολλαπλασιαστής ισχύος για την ελληνική κοινωνία"

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών είναι ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα της χώρας. Έχει ιδρυθεί το 1958, 60 χρόνια πριν, και έχει προσφέρει πολλά στην ελληνική έρευνα. Θα έλεγα ότι αποτελεί ένα κομμάτι του εκσυγχρονισμού της χώρας. Ο πολύς κόσμος δεν γνώριζε ότι γίνεται υψηλού επιπέδου έρευνα στην Ελλάδα. Με βάση τα δεδομένα και τις δυσκολίες της εποχής, θεωρώ ότι η τόνωση της αυτοπεποίθησης της ελληνικής κοινωνίας ότι διεξάγεται αξιόλογη έρευνα στην Ελλάδα, ήταν η μεγαλύτερη συνεισφορά.

Στην ερευνητική διαδρομή του ΕΙΕ έχουν γίνει πολλές ανακαλύψεις και έχουμε να παρουσιάσουμε επιτεύγματα με σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία και την οικονομία. Για παράδειγμα είχαμε την ανάπτυξη της πρώτης υποδομής λέιζερ με πολλές εφαρμογές. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης ήταν, επίσης, μια καινοτομία για τη χώρα. Το θέμα είναι τι θα κάνουμε από εδώ και στο εξής.

Το ΕΙΕ, όπως και τα άλλα ερευνητικά κέντρα, υλοποιεί μια σειρά από στοχευμένες δράσεις για να συνδεθεί η έρευνα με την εκπαίδευση, την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη. Καταρχάς, έχουμε θεσμοθετήσει με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ένα καινοτόμο μεταπτυχιακό πρόγραμμα, το "Βιοεπιχειρείν", που διασυνδέει άμεσα την ακαδημαϊκή εκπαίδευση με τις επιχειρήσεις. Και ακολουθούν άλλες τρεις νέες συνεργασίες.

Θα ήθελα επίσης να αναφερθώ στις δράσεις που αναπτύσσουμε με Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Ένας στόχος, και μάλιστα προσωπικό μου στοίχημα, είναι να αυξηθεί η εξωστρέφεια του ιδρύματος. Αδικούμε τον εαυτό μας, πιστεύοντας ότι το έργο και οι δράσεις μας αφορούν μόνο τον δικό μας χώρο, ενώ στην πραγματικότητα ενδιαφέρουν και άλλες κοινότητες. Ειδικά στον τομέα της εκπαίδευσης μπορούμε να προσφέρουμε πολλά.

Μια από τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές δράσεις που έχουμε είναι η δημιουργία του Ολοκληρωμένου Κέντρου Έρευνας του Καρκίνου στην Αθήνα, σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας Καρκίνου (DKFZ). Η Αθήνα είναι μια μητρόπολη πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων και έχει αποδειχθεί –υπάρχουν παραδείγματα σε Αμερική και Ευρώπη- ότι τέτοια ολοκληρωμένα κέντρα φέρνουν κοντά τον μοριακό βιολόγο με τον γιατρό, και έχουμε μια πιο καλή αντιμετώπιση της ασθένειας. Εμείς στο ΕΙΕ δεν αναπτύσσουμε θεραπείες, αλλά κάνουμε βασική έρευνα, πιστεύοντας ακράδαντα ότι όταν έχουμε καταλάβει τους βασικούς μηχανισμούς πίσω από μερικές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, μπορούμε να έχουμε καλύτερες θεραπευτικές αντιμετωπίσεις.

Όσον αφορά την ανάπτυξη εταιρειών spin-off, έχουμε αυτή τη στιγμή την εταιρεία βιοπληροφορικής e-NIOS. Θα έχουμε και άλλες τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει όμως να επιδιώξουμε να έχουμε επιτυχίες όχι μόνο σε επίπεδο τεχνολογικό, αλλά και σε οικονομικό. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα ώστε να μπορούν αυτές οι εταιρείες να πάνε στο εξωτερικό για να αντλήσουν και από εκεί κεφάλαια ή τεχνογνωσία.

Εμείς πρέπει και οφείλουμε να συνεισφέρουμε σε αυτό τα μέγιστα. Η όλη ιδέα είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας εδώ, για να μπορεί ο ερευνητής να έχει μια καριέρα. Αυτό που υπολείπεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι το επίπεδο μισθών, το οποίο για τους ερευνητές δεν είναι πλέον τόσο πρόβλημα, καθώς ο νομοθέτης έχει νομοθετήσει έτσι ώστε αν πραγματικά κάποιος παράγει έργο, να μπορεί να αμείβεται ικανοποιητικά.

Είμαι όμως αισιόδοξος, για δύο λόγους. Πρώτον γιατί στα επόμενα χρόνια θα υπάρξουν χρηματοδοτήσεις στην καινοτομία, και θα πρέπει να το εκμεταλλευτούμε. Δεύτερον η πληροφόρηση που υπάρχει στην εποχή μας είναι σε τέτοιο επίπεδο, ώστε αν κάποιος παράγει έργο, αυτό φαίνεται. Με αυτό το σκεπτικό θεωρώ ότι η αναστροφή του brain drain είναι απλή και μονόδρομος. Πρέπει να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και οι άνθρωποι θα επιστρέψουν.

Δεν θεωρώ ότι έχουμε brain drain όταν κάποιος πηγαίνει στο εξωτερικό για να μορφωθεί ή για προσωπικούς λόγους. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να είναι και μια υποχρέωση, οι άνθρωποι που έχουν υψηλές θέσεις να πάνε για λίγο στο εξωτερικό. Να δουν και μια άλλη κουλτούρα. Η Ελλάδα θα είναι αντιστοίχως σε πολύ καλό επίπεδο με άλλες χώρες, αν καταφέρουμε να έχουμε ένα μεγάλο ποσοστό ξένων στα δικά μας ερευνητικά κέντρα, όπως γίνεται και σε οποιοδήποτε ερευνητικό κέντρο του εξωτερικού που έχει αξία. Δημιουργείται μια κουλτούρα, ένα οικοσύστημα υψηλού επιπέδου και αυτό αλλάζει όλο το περιβάλλον. Συνεπώς, γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε, απλώς πρέπει να το ολοκληρώσουμε.

Το θέμα είναι ότι δεν έχουμε καταφέρει μέχρι στιγμής να φέρουμε κοντά μας τους ανθρώπους που είναι στο εξωτερικό. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν οι "Γέφυρες Γνώσης και Συνεργασίας", μια πολύ καλή πρωτοβουλία που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και συμβάλει και αυτή με τον τρόπο της στην προσπάθεια αναστροφής του brain drain.

Ο Δρ. Βασίλειος Γρηγορίου είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος επιστήμονας ο οποίος κατά τη διάρκεια της τριακονταετούς σταδιοδρομίας του, έχει θητεύσει σε ερευνητικές και διοικητικές θέσεις τόσο στην Ελλάδα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας) όσο και στις ΗΠΑ (Advent Technologies, Northeastern, MIT, Polaroid, Princeton). Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Φυσικοχημεία (Ph.D. Duke University, USA, 1993) και αποδέκτης αποδέκτης βραβείου της Εθνικής Ερευνητικής Υπηρεσίας NRSA στη Βιοφυσική (ΝΙΗ Research Fellow, Princeton University, USA, 1994).

Η ερευνητική του δραστηριότητα εκτείνεται σε ευρεία θεματολογία που περιλαμβάνει τα πεδία των εύκαμπτων φωτοβολταϊκών κυψελίδων βασισμένων σε οργανικούς ημιαγωγούς και των οπτικά ενεργών υλικών βασισμένων σε συζευγμένα ολιγομερή καθώς και των νανοσύνθετων πολυμερικών υλικών. Το δημοσιευμένο έργο του περιλαμβάνει 3 βιβλία, 6 κεφάλαια σε βιβλία, 82 επιστημονικές εργασίες σε περιοδικά με κριτές και 143 επιστημονικές παρουσιάσεις. Είναι επίσης, συνεφευρέτης 12 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Διαθέτει ακαδημαϊκή διδακτική εμπειρία σε προπτυχιακό επίπεδο (University of Massachusetts) και μεταπτυχιακό επίπεδο, τόσο στις ΗΠΑ (University of Connecticut) όσο και στην Ελλάδα (Πανεπιστήμιο Πατρών).

Έχει διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης για την Εφαρμοσμένη Φασματοσκοπία (Society for Applied Spectroscopy - SAS) κατά το έτος 2001. Είναι ο Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) για το πρόγραμμα Horizon 2020, τις δράσεις Mari Sklodowska-Curie και τον τομέα των Μελλοντικών και Αναδυόμενων Τεχνολογιών (Future and Emerging Technologies-FET). Έχει επίσης συνιδρύσει την εταιρεία spin off Advent Technologies η οποία εδρεύει στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ με πιλοτικές εγκαταστάσεις παραγωγής στην Πάτρα και συνεργασίες Ε&Α με το Πανεπιστήμιο Northeastern, το Πανεπιστημίου Πατρών και το ΙΤΕ-ICEΗT. H Advent Technologies είναι μια πρωτοποριακή εταιρεία στην ανάπτυξη προηγμένων υλικών και συσκευών για εφαρμογές ενέργειας, άμυνας, ασφάλειας και αεροδιαστημικής.