Δυνατότητες δικτύωσης, ευκαιρίες χρηματοδότησης και προοπτικές συνεργασίας παρουσιάστηκαν διεξοδικά στους συμμετέχοντες στην ημερίδα «Ευκαιρίες σταδιοδρομίας για ερευνητές- Συμμετοχή επιχειρήσεων σε καινοτόμα δίκτυα κατάρτισης» που πραγματοποιήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2019, από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (EKT), σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας), στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν, μεταξύ άλλων, οι νέες προκηρύξεις σε ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης (Marie Skłodowska-Curie Actions, ΕΛΙΔΕΚ, ΙΚΥ, κ.ά.).
Η Δρ Εύη Σαχίνη, Διευθύντρια του ΕΚΤ καλωσόρισε το κοινό και τους ομιλητές και αναφέρθηκε στη συμβολή του ΕΚΤ στα καλά αποτελέσματα της ερευνητικής κοινότητας της χώρας, που σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία βελτιώνονται συνεχώς. Επισήμανε επίσης τον συμβουλευτικό ρόλο του ΕΚΤ προς τους νέους επιστήμονες «Η ιδιότητα του ερευνητή είναι μια σύνθετη ιδιότητα και σας υποστηρίζουμε για να αυξήσετε τις ικανότητές σας ώστε να βρείτε μια θέση στην αγορά εργασίας και να μπορέσετε να προσφέρετε όλα αυτά τα οποία έχετε πάρει. Εμείς υποστηρίζουμε κάθε βήμα σας είτε στην πληροφόρηση, είτε στην ενθάρρυνση σας, πώς να είστε πιο αποτελεσματικοί, αλλά σας ενισχύουμε επίσης για να αναδείξετε τα αποτελέσματα της δουλειάς σας».
Στη συνέχεια ο Δρ. Αθανάσιος Κυριαζής, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, τόνισε χαρακτηριστικά ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) μεταμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό και το ευρωπαϊκό και το εθνικό οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας, ενισχύοντας την εξωστρέφεια και τη συνεργασία και δημιουργώντας προστιθέμενη αξία μέσω κυκλοφορίας εγκεφάλων και ιδεών ανά την Ευρώπη. Πρόσθεσε επίσης «όσον αφορά τις προοπτικές και τις προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά μας ενόψει του Ορίζοντα Ευρώπη, θέλω να αναφερθώ στην πολύ σημαντική αλλαγή στον Ορίζοντα Ευρώπη, καθώς η Ελλάδα συγκαταλέγεται πλέον στις 15 χώρες του «widening», που έχει ως κύριο στόχο δράσεις για τη στήριξη χωρών με χαμηλές επιδόσεις έρευνας και καινοτομίας και θα μπορεί να αξιοποιήσει τα αυξημένα κονδύλια».
Ο Δρ Βασίλειος Γρηγορίου, Διευθυντής και Πρόεδρος Δ.Σ. Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Εθνικός Εκπρόσωπος για το πρόγραμμα MSCA, αναφέρθηκε στα βραβεία που έχουν πάρει υπότροφοι του MSCA, στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, καθώς και στο μεγάλο ποσοστό συμμετοχής και γυναικών περίπου 40% . Συμβούλεψε επίσης, τους νέους ερευνητές να μην φοβηθούν τα χαμηλά acceptance rates σε τέτοια προγράμματα, γιατί αν είναι κάποιος καλός έχει πιθανότητα επιτυχίας. Τόνισε επίσης χαρακτηριστικά ότι «οι ανταλλαγές ερευνητών ανάμεσα σε χώρες όπως και οι ανταλλαγές φοιτητών μέσω του Erasmus έχουν κάνει πιο πολλά για την Ευρώπη απ’ ότι έχουν κάνει 100 Εurogroups».
Τα σημεία υπεροχής του προγράμματος MSCA
Η Dr Audrey Arfi, ITN call coordinator, Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας (Research Executive Agency) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσίασε το πρόγραμμα MSCA, και ειδικότερα τη δράση Καινοτόμα Δίκτυα Κατάρτισης (ΙΤΝ), και αναφέρθηκε σε κάποια κύρια χαρακτηριστικά του, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι απευθύνεται σε ερευνητές που βρίσκονται σε όλα τα στάδια της καριέρας τους, κάθε εθνικότητας και σε κάθε επιστημονικό πεδίο και προσφέρει ευκαιρίες εκπαίδευσης, καλές συνθήκες εργασίας, και προνόμια. Απάντησε επίσης στην κύρια ερώτηση των παρευρισκόμενων γιατί να κάνει κάποιος αίτηση για υποτροφία MSCA, αναφέροντας τα χαρακτηριστικά που κάνουν το πρόγραμμα να ξεχωρίζει, καθώς δίνει την ευκαιρία σε έναν ερευνητή να μετακινηθεί στην Ευρώπη, να αυξήσει το ερευνητικό του δίκτυο σε όλα τα επιστημονικά πεδία, να αναπτύξει την επιστημονική του καριέρα, να προσελκύσει και να συνεργαστεί με άλλους νέους ή έμπειρους ερευνητές και να συνεργαστεί με τη βιομηχανία. Εξήγησε αναλυτικά στους συμμετέχοντες πώς να υποβάλλουν μια πρόταση και τους προέτρεψε τέλος να επισκεφθούν την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να δουν όλα τα ανοικτά προγράμματα για χρηματοδότηση.
To ΕΚΤ στηρίζει τους νέους ερευνητές
Στη συνέχεια, η Δρ Χριστίνα Πασκουάλ, ΕΚΤ, παρουσίασε τις υπηρεσίες του ΕΚΤ για επιχειρηματίες και νέους ερευνητές: «Δίνουμε πληροφόρηση, συμβάλλουμε στη συγγραφή προτάσεων, δίνουμε δείκτες για το πώς πηγαίνει η Ελλάδα σε ερευνητικά προγράμματα και συμβάλουμε στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων». Αναφέρθηκε επίσης, στη στήριξη που προσφέρει το ΕΚΤ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω του Enterprise Europe Network-Hellas, αλλά και στις δυνατότητες αναζήτησης ψηφιακού περιεχομένου με διατίθεται με ανοικτή πρόσβαση, όπως το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών. Τόνισε επίσης ότι οι ερευνητές θα πρέπει να αποκτήσουν και άλλες δεξιότητες και να έχουν επαφή με τις επιχειρήσεις, γιατί μόνο το 20% των διδακτόρων θα κάνει εν τέλει ακαδημαϊκή καριέρα.
Ιστορίες επιτυχίας
Η Δρ Θεοδώρα Καλογεροπούλου, Συντονίστρια του έργου EuroNeurotrophin, Ινστιτούτο Χημικής Βιολογίας / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), μοιράστηκε με το κοινό την εμπειρία της από την υποβολή πρότασης που είχε επιτυχή έκβαση, καθώς και συμβουλές για την προετοιμασία ανταγωνιστικών προτάσεων. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε στο ΕΚΤ, «η επιστήμη πρέπει να έχει το συστατικό της αριστείας, πρέπει το δίκτυο να είναι συμπληρωματικό και να καλύπτει διαφορετικές πλευρές του προβλήματος που τίθενται στο πλαίσιο της πρότασης. Είναι σημαντικό οι συμμετέχοντες επιστήμονες του δικτύου να είναι διεθνούς κύρους και να έχουν και οι ίδιοι επιστημονική αριστεία, η οποία θα αποδεικνύεται από το δημοσιευμένο επιστημονικό τους έργο. Οι στόχοι πρέπει να είναι ξεκάθαροι και υλοποιήσιμοι και η πρόταση να έχει δομή, αρχή, μέση και τέλος».
Ο Δρ Στέλιος Παντελόπουλος, Singular Logic, έδωσε μια άλλη διάσταση στην ημερίδα, συνδέοντας την έρευνα με τις επιχειρήσεις. Όπως δήλωσε: «Είναι σημαντικό να μπορέσεις να δείξεις την εφαρμοσιμότητα και τη λειτουργία της ιδέας και της πρότασης μέσα σε μια εταιρεία. Εμείς στη Singular Logic πιστεύουμε στο πρόγραμμα MSCA, γιατί είναι ένα πολύ καλό εργαλείο για να γνωρίσεις κόσμο και να δεις και την ώσμωση που γίνεται μεταξύ των ερευνητών. Σημαντικό στοιχείο της πρότασης είναι πώς θα αναδείξεις το δίκτυο, τη δικτύωση, τη συνεργασία και τη σύμπλεξη μεταξύ των ερευνητών». Όσον αφορά το αν υπάρχει ή όχι συνταγή επιτυχίας, συμπλήρωσε: «αυτό που μετράει είναι η πίστη στην ιδέα και βέβαια αναλόγως με το πρόγραμμα που στοχεύει ο ερευνητής, θα πρέπει να έχει διαφορετικό τρόπο σκέψης και τοποθέτησης». Όσον αφορά τη συνεργασία με την επιχείρηση «θα πρέπει η εταιρεία να βρει τον κατάλληλο υποψήφιο, όχι μόνο σε τεχνολογικές ικανότητες, αλλά και όσον αφορά τον ανθρώπινο παράγοντα, την όρεξή του, τη διάθεση να εργαστεί και να συνεργαστεί».
Κρατικές υποτροφίες, ανταλλαγές φοιτητών και διασύνδεση νέων ερευνητών
Η Βάνα Σωτηροπούλου, Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) αναφέρθηκε αναλυτικά στις ευκαιρίες που προσφέρει το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, σε νέους τόσο εντός Ελλάδος, όσο και στο εξωτερικό. Στη συνέχεια τον λόγο πήρε η Ελίνα Μαυρογιώργου, Τομέας Προβολής και Αξιοποίησης Αποτελεσμάτων Erasmus+, Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (IKY) που αναφέρθηκε διεξοδικά στο πρόγραμμα Erasmus και στις δυνατότητες που δίνει για εκπαίδευση και κατάρτιση για όλες τις ηλικίες. Όπως χαρακτηριστικά μας είπε «Το ΙΚΥ προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που διαχειρίζεται, ώστε να έχουν την ευκαιρία όσο το δυνατόν περισσότεροι φοιτητές Erasmus+ να μετακινηθούν στο εξωτερικό να αναπτυχθούν σε προσωπικό επίπεδο και να αποκτήσουν δεξιότητες που τους ανοίγουν νέες προοπτικές στην αγορά εργασίας. Συγχρόνως, το ΙΚΥ μέσω των υποτροφιών που διαχειρίζεται για εκπόνηση διδακτορικού και μεταδιδακτορικού στην Ελλάδα, συμβάλλει στην προσέλκυση υψηλού επιπέδου ανθρώπινου δυναμικού και κατ’ επέκταση στην ανάπτυξη της χώρας. Παράλληλα, το ΙΚΥ δίνει έμφαση στη διασύνδεση των σπουδών με την εργασία μέσα από το πρόγραμμα υποτροφιών ΙΚΥ-ΕΤΕ, καθώς οι φοιτητές στην περίπτωση αυτή σπουδάζουν και συγχρόνως εργάζονται στον τομέα που αφορά το αντικείμενο σπουδών τους».
H Δρ Κατερίνα Κουραβέλου, Τμήμα Ερευνητικών Έργων, Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ), παρουσίασε το ΕΛΙΔΕΚ που μετράει ήδη 3 χρόνια λειτουργίας και επεσήμανε τον σημαντικό ρόλο της νέας, αναβαθμισμένης και φιλικής προς στον χρήστη διαδικτυακής πύλης για την υποβολή αιτήσεων υποτροφιών και ερευνητικών προτάσεων. Σημαντική καινοτομία στον σχεδιασμό της νέας πύλης αποτελεί ο εξατομικευμένος προσανατολισμός και η προσαρμογή της στον χρήστη ανάλογα µε την κατηγορία στην οποία υποβάλλει την πρόταση/αίτησή του ή/και διαχειρίζεται ή/και αξιολογεί ελέγχει μία πρόταση ή ένα έργο. Ενημέρωσε επίσης τους παρευρισκόμενους για τις ενεργές προκηρύξεις και για όσες θα ακολουθήσουν και παρουσίασε στοιχεία για τον αντίκτυπο των δράσεων αυτών στην ανάσχεση του brain drain.
Στη συνέχεια το κοινό είχε την ευκαιρία να ακούσει την ενδιαφέρουσα εισήγηση του Δρα Χρήστου Βλάχου, Μεταδιδακτορικού Ερευνητή, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, ο οποίος είχε πάρει υποτροφία MSCA και τώρα είναι υπότροφος του ΕΛΙΔΕΚ με το ερευνητικό πρόγραμμα «SeQuest: inTEAL» που ανήκει στα πρώτα έργα που χρηματοδοτήθηκαν από το ΕΛΙΔΕΚ και έχει φορέα υποδοχής το τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο Δρ Βλάχος αναφέρθηκε στις προσπάθειες που έκανε και στους μήνες προετοιμασίας πριν από την υποβολή κάθε πρότασης, τονίζοντας ότι χρειάζεται συστηματική προσπάθεια που βέβαια αξίζει τον κόπο. Στη συνέχεια έδωσε χρήσιμες οδηγίες στους υποψηφίους, αναλύοντας το μοτίβο της ερευνητικής πρόταης.
Κινητικότητα και διασύνδεση
Το ενδιαφέρον των ερευνητών παρέμεινε αμείωτο και κατά τη διάρκεια της επόμενης παρουσίασης, από τη Μαριάννα Γκριτζάλα, Εθνικό ίδρυμα Ερευνών, η οποία παρουσίασε το υποστηρικτικό εργαλείο για την κινητικότητα των ερευνητών και την ανάπτυξη της ερευνητικής σταδιοδρομίας – EURAXESS . Μέσω του πανευρωπαϊκού δικτύου EURAXESS ο ενδιαφερόμενος έχει πρόσβαση σε επικαιροποιημένη πληροφόρηση και εξατομικευμένη εξυπηρέτηση για ευκαιρίες χρηματοδότησης, αναζήτηση εργασίας, διαδικασίες έκδοσης θεώρησης (VISA) και άδειας παραμονής, φορολόγηση και κοινωνική ασφάλιση, εύρεση κατοικίας, κ.λπ.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση από τον Δημήτρη Μαραγκό και την Κωνσταντίνα Νεοφωτίστου, ΕΚΤ, της πρωτοβουλίας «Γέφυρες Γνώσης και Συνεργασίας» η οποία προσφέρει: Δικτύωση, Προβολή των Ελλήνων εντός και εκτός χώρας, Χαρτογράφηση αναγκών του εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, Εξειδικευμένη πληροφόρηση για ευκαιρίες, επιβράβευση της συνεργασίας των Ελλήνων σε όλο τον κόσμο, συμμετοχή στον δημόσιο διάλογο για το brain drain. Παρουσίασαν επίσης τον νέο θεσμό «Βridges Αwards» που βραβεύει τα επιστημονικά δίκτυα και τις επιχειρηματικές συνεργασίες, καταφέρνοντας να συγκεντρώσουν 47 αιτήσεις, 323 συμμετέχοντες από 28 χώρες του κόσμου, από την πρώτη χρονιά διεξαγωγής τους.