Θα πρέπει να εστιάσουμε ιδιαίτερα στα μέτρα προφύλαξης από τον ιό HIV

Erik DeClercq

Καθηγητής Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Leuven

Τεύχος 66 | Μάιος-Ιούν. 2008

Interview

Ο Βέλγος ερευνητής Erik DeClercq, του Πανεπιστημίου της Leuven, μιλάει στον ελληνικό δικτυακό τόπο της CORDIS για το έργο του, το οποίο πρόσφατα τιμήθηκε με το Βραβείο 'Επίτευγμα Ζωής' (Lifetime Achievement Award), στην εκδήλωση 'Ευρωπαίος Εφευρέτης της Χρονιάς 2008'. Ο θεσμός των βραβείων 'Ευρωπαίος Εφευρέτης της Χρονιάς', που διοργανώνεται από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office - EPO), επιλέγει εφευρέσεις που επηρέασαν σημαντικά τη ζωή των ανθρώπων και οι οποίες έχουν κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας. Το βραβείο απονεμήθηκε στον Καθηγητή E. De Clercq για το έργο του σχετικά με τα αντιικά φάρμακα για χρήση στη θεραπευτική αγωγή ασθενειών όπως ο ιός ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (HIV), η ηπατίτιδα Β και ο έρπης. Εκτός από την ανάπτυξη κάποιων από τα πρώτα φάρμακα για την καταπολέμηση του HIV, η ομάδα του Πανεπιστημίου της Leuven καινοτόμησε επίσης στη χρήση ενός 'κοκτέιλ' μέχρι και τεσσάρων φαρμάκων για την αντιμετώπιση του HIV. Προηγουμένως, γινόταν χρήση ενός μόνο φαρμάκου κάθε φορά.

Πρόσφατα σας απονεμήθηκε το Βραβείο "Επίτευγμα Ζωής" στην εκδήλωση Ευρωπαίος Εφευρέτης της Χρονιάς 2008. Τι σημαίνει αυτό για εσάς και το έργο σας;

Είναι μια αναπάντεχη και εξαιρετικά σημαντική αναγνώριση μιας επιστημονικής σταδιοδρομίας που ξεκίνησε εδώ και περισσότερα από 40 χρόνια (και η οποία, βεβαίως, δεν εστίαζε στην ανάπτυξη μιας θεραπείας για το AIDS, αφού δεν είχε ανακαλυφθεί τότε, αλλά στις ιογενείς λοιμώξεις και τον καρκίνο).

Πού εστιάζει η έρευνά σας;

Η έρευνά μου παρέμεινε εστιασμένη στον προσδιορισμό (ανακάλυψη, ανάπτυξη) δραστικών φαρμάκων κατά των πιο σημαντικών παθογόνων ιογενών παραγόντων για τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων των HIV, HBV, HCV, HPV, της γρίπης και άλλων.

Το 2001 σας απονεμήθηκε το Βραβείο Descartes για την έρευνά σας με αντικείμενο τα φάρμακα για την καταπολέμηση του ιού ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας (HIV). Πώς επηρεάστηκε το έργο σας από αυτό το βραβείο;

Το Βραβείο Descartes απονεμήθηκε σε ένα ερευνητικό έργο που είχε δημιουργηθεί σε συνεργασία με την ΕΕ περισσότερα από δέκα χρόνια πριν κερδίσει το βραβείο. Το Βραβείο Descartes τίμησε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία συνεργασίας με άλλες επιλεγμένες ερευνητικές ομάδες στην ΕΕ, την οποία καθιερώσαμε για την ανάπτυξη αποτελεσματικών φαρμάκων για την καταπολέμηση του HIV.

Ποια είναι τα οφέλη της χρήσης ενός κοκτέιλ φαρμάκων έναντι της μονοθεραπείας στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS;

Το πλεονέκτημα της χρήσης ενός συνδυασμού τριών φαρμάκων, έναντι ενός μόνο, είναι τριπλό: (α) η εξασφάλιση μιας συνεργικής δράσης (ως προς τοn βαθμό που τα φάρμακα ενεργούν σε διαφορετικούς στόχους), (β) η μείωση της τοξικότητας των επιμέρους συστατικών (με τη μείωση των χορηγούμενων δόσεων) και (γ) η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αντίστασης προς κάποια από τις ουσίες.

Η έρευνά σας έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στον αγώνα κατά του HIV/AIDS. Πόσο κοντά πιστεύετε ότι βρίσκεστε στην ανακάλυψη μιας θεραπείας για αυτή την ασθένεια και για άλλες σοβαρές ασθένειες όπως η Ηπατίτιδα Β;

Με τα τρέχοντα προγράμματα φαρμακευτικής αγωγής μπορούμε να εγγυηθούμε τον έλεγχο της ασθένειας για πολλά χρόνια χωρίς την εξάλειψη του ιού, αλλά μόνο με την καταστολή των συμπτωμάτων της νόσου. Αυτό θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να είναι εφικτό και στην περίπτωση της ηπατίτιδας Β, εφόσον οι λοιμώξεις HIV και HBV έχουν πολλές ομοιότητες.

Κατά τη γνώμη σας, ως επιστήμονα και μέλους της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, ποια είναι τα βασικά μέτρα που πρέπει να λάβει η διεθνής κοινότητα για την αντιμετώπιση παγκόσμιων ιογενών απειλών;

Περιορίζοντας την απάντησή μου στο HIV/AIDS, θα συνιστούσα να εστιάσουμε ιδιαίτερα στα μέτρα προφύλαξης, δηλαδή στην πρόληψη της μετάδοσης της ασθένειας εμποδίζοντας την περαιτέρω εξάπλωσή της με την αποτροπή της παρεντερικής και σεξουαλικής μετάδοσης του ιού και της μετάδοσης του ιού από τη μητέρα στο παιδί και, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένα προληπτικό εμβόλιο, η χρήση ενός χημειοθεραπευτικού προϊόντος όπως η τενοφοβίρη, που θα χορηγείται μία φορά την ημέρα σε μορφή χαπιού, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο από την άποψη αυτή.