Επιθυμούμε να δείξουμε τη σημασία της έρευνας για την κοινωνία!

Keith G. Jeffery

Πρόεδρος ERCIM, STFC, euroCRIS

Τεύχος 68 | Σεπ.-Οκτ. 2008

Interview

Ήδη στην αρχική του πρόταση προς τη βρετανική κυβέρνηση, το 1999, οραματιζόταν ο τελικός χρήστης να έχει πρόσβαση στα αποτελέσματα των επιστημονικών ερευνών απρόσκοπτα, δίχως να χρειάζεται να γνωρίζει τη σύνθεση της απαιτούμενης υποδομής. Ο Keith G. Jeffery, πρόεδρος ERCIM (European Research Consortium for Informatics and Mathematics), STFC (Science & Technology Facilities Council), euroCRIS (European Current Research Information Systems), αναλύει τις συνιστώσες και εξηγεί τη σημασία της Ανοικτής Πρόσβασης – "είναι ανθρώπινο δικαίωμα" δηλώνει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του στον Παναγιώτη Στ. Ανδριανέση.

Να ξεκινήσουμε από τα... βασικά; Δώστε μας τον ορισμό των CRIS.

Η επιστημονική έρευνα είναι δυνατή μόνο όταν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες στην πλήρη ροή της δουλειάς. Χρησιμοποιώντας τα CRIS (Current Research Information Systems – Συστήματα Τρεχουσών Ερευνητικών Πληροφοριών), που συγκεντρώνουν όλες τις πληροφορίες που υποστηρίζουν την έρευνα, μπορούμε να αποφύγουμε τον κίνδυνο να χάσουμε σημαντικές βελτιώσεις στον πλούτο και την ποιότητα της ζωής μας.

Ποια ακριβώς είναι η δουλειά σας στο euroCRIS;

Το euroCRIS (www.eurocris.org) αποτελεί την επαγγελματική ένωση των εμπειρογνωμόνων CRIS και του CERIF και σκοπό έχει τη βελτίωση της διαθεσιμότητας των αποτελεσμάτων και των συμπερασμάτων της επιστημονικής έρευνας. Τα μέλη του εργάζονται από κοινού, ώστε να χρησιμοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο οι τεχνολογίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών (προηγμένες βάσεις δεδομένων, διαδικασία και ροή, περιβάλλον εργασίας χρήστη, GRID κλπ.) στην προσπάθεια βελτίωσης της διαθεσιμότητας των συμπερασμάτων της έρευνας, καθώς και της αύξησης του διαθέσιμου όγκου των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Αναφερθήκατε στο CERIF – μιλήστε μας πιο αναλυτικά γι’ αυτό.

Το πρότυπο CERIF (Common European Research Information Format – Κοινό Πρότυπο Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Πληροφοριών) είναι ο κρίκος που συνδέει τα διάφορα συστήματα πληροφοριών, επιτρέποντας την πολυπόθητη διαλειτουργικότητα. Δημιουργήθηκε από μια ομάδα εθνικών εμπειρογνωμόνων. Πρόκειται για ένα μοντέλο δεδομένων, με σκοπό να χρησιμοποιείται ως πρότυπο για οποιοδήποτε νέο σύστημα, αλλά και ως ορισμός για την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των υπαρχόντων συστημάτων. Ενημερώνεται διαρκώς με τις νέες, βελτιωμένες εκδόσεις από την ομάδα εργασίας για το CERIF, του euroCRIS. Τέλος, έχει μια επίσημη σύνταξη (δομή) και η σημασιολογία του δηλώνεται, χρησιμοποιώντας το "σημασιολογικό στρώμα" CERIF, το οποίο επιτρέπει πολλαπλές σημασιολογικές ερμηνείες στις ίδιες πληροφορίες και προχωρεί στην αλληλοσύνδεσή τους.

Πού βρισκόμαστε σήμερα όσον αφορά τα CRIS;

Τα CERIF-CRIS χρησιμοποιούνται ευρέως και για ποικίλους σκοπούς και η χρήση τους αυξάνεται διαρκώς. Για παράδειγμα, στη Νορβηγία τα CERIF-CRIS χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της έρευνας σε κάθε πανεπιστήμιο (με τη χρήση μαθηματικού τύπου που συνδέει τις δημοσιεύσεις, το ερευνητικό εισόδημα κ.ά.) και η χρηματοδότηση κατανέμεται αυτόματα με βάση τα στοιχεία αυτά. Στη Φλάνδρα (Βέλγιο) το CERIF-CRIS συνδέει την ερευνητική χρηματοδοτική οργάνωση, τα πανεπιστήμια και το υπουργείο Έρευνας, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μια συνεπής εποπτεία της ερευνητικής δραστηριότητας. Στο δικό μου φορέα χρησιμοποιούμε το CERIF-CRIS ως εταιρικό αποθετήριο δεδομένων - και ανεξάρτητο σύστημα που οδηγεί τα άλλα συστήματα από τη ροή της δουλειάς στα επίσημα αρχεία για τις οικονομικές συναλλαγές, στους καταλόγους ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στους καταλόγους του προσωπικού κ.λπ.

Δώστε μας συνοπτικά τα οφέλη της χρήσης των CRIS.

Όπως ήταν αναμενόμενο, υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης για τα συστήματα διαχείρισης ποιοτικής έρευνας:
• για τους ερευνητές: εύκολη πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες και το σχετικό λογισμικό, την επεξεργαστική ισχύ, τα συστήματα αποθήκευσης και -όπου είναι απαραίτητο- τους ανιχνευτές για τη συλλογή περισσότερων στοιχείων για την υπερνίκηση ελλιπούς ή ασύμβατης πληροφορίας
• για τους διευθυντές ερευνών και τους διαχειριστές: εύκολη μέτρηση και ανάλυση της ερευνητικής δραστηριότητας και εύκολη πρόσβαση σε συγκριτικές πληροφορίες
• για τα ερευνητικά συμβούλια: βελτιστοποίηση της διαδικασίας χρηματοδότησης
• για τους επιχειρηματίες και τους φορείς μεταφοράς τεχνολογίας: εύκολη ανάκτηση των καινοτόμων ιδεών και της τεχνολογίας σε ένα περιβάλλον υποβοηθούμενο από τη γνώση, εύκολος προσδιορισμός των ανταγωνιστών και τυχόν προηγούμενης έρευνας
• για τα ΜΜΕ και το κοινό: εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία, το λογισμικό και την υπολογιστική ισχύ, ώστε να προωθηθεί η εύκολα-αφομοιούμενη παρουσίαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Οι πληροφορίες που απαιτούνται για την εξασφάλιση των παραπάνω ωφελειών αφορούν πρόσωπα, προγράμματα, φορείς, προϊόντα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, δημοσιεύσεις, εκδηλώσεις, εγκαταστάσεις, εξοπλισμό, χρηματοδοτήσεις κ.λπ. Αυτές οι πληροφορίες είναι βασική γνώση για μερικούς σκοπούς (π.χ. αξιολόγηση της έρευνας), ενώ για άλλους (πρόσβαση σε ερευνητικά δεδομένα ή λογισμικό) ενεργούν ως μεταδεδομένα.

Ποια είναι η σημασία των CRIS και η σχέση τους με άλλα συστήματα Ανοικτής Πρόσβασης (αποθετήρια, περιοδικά κλπ.) και συστήματα, όπως τα ERP;

Η άποψη του euroCRIS είναι ότι τα πρότυπα CERIF-CRIS έχουν κεντρικό ρόλο σε οποιαδήποτε ερευνητική περιοχή. Ενώ ο ανθρώπινος παράγοντας είναι απαραίτητος για την κατανόηση της σημασίας τα CERIF καθιστά δυνατό για τις μηχανές, αλλά και τους ανθρώπους, να καταλάβουν και να επεξεργαστούν αποτελεσματικά τις πληροφορίες.

Πώς ξεκίνησε η δική σας σχέση με την Ανοικτή Πρόσβαση;

Το 1999 διατύπωσα την αρχική μου πρόταση προς τη βρετανική κυβέρνηση, όπου έκανα λόγο για την ηλεκτρονική έρευνα (αργότερα ονομάστηκε ηλεκτρονική επιστήμη). Το όραμα ήταν ο τελικός χρήστης να έχει πρόσβαση στο σύστημα και να κάνει την εργασία του χωρίς να πρέπει να γνωρίζει ποιοί υπολογιστές, ανιχνευτές, αποθήκες δεδομένων, δίκτυα χρησιμοποιούνταν (εικονικοποίηση ή απόκρυψη της υποδομής). Το CERIF-CRIS είναι το ουσιαστικό συστατικό που παρέχει τις κεντρικές πληροφορίες για κάθε φορέα, ώστε να ελέγχει όλες αυτές τις διαδικασίες και να διασυνδέεται με τους άλλους φορείς μέσω των CERIF-CRIS, επιτρέποντας στο προσωπικό ενός φορέα να έχει πρόσβαση -αόρατα- στις εγκαταστάσεις ενός άλλου φορέα. Αυτό προϋποθέτει ότι όλοι οι φορείς έχουν συμφωνήσει να μοιράζονται τις εγκαταστάσεις και τους πόρους τους (υπολογιστές, δεδομένα, πληροφορίες, ανιχνευτές, δημοσιεύσεις κλπ.) προς όφελος της έρευνας.

Πώς βλέπετε το μέλλον της Ανοικτής Πρόσβασης;

Για τη βελτιστοποίηση της έρευνας χρειαζόμαστε την ανοικτή πρόσβαση στην πληροφόρηση ως ανθρώπινο δικαίωμα. Η ανοικτή πρόσβαση αυξάνει το ρυθμό της έρευνας, επιτρέπει στους ερευνητές να εξοικονομούν κόπο και χρόνο στην προσπάθειά τους για εύρεση πληροφοριών, προωθεί καινούργιες έρευνες και παρέχει μια βάση για τη δίκαιη αξιολόγηση της έρευνας. Η ανοικτή πρόσβαση, πέρα από τις συμβατικές δημοσιεύσεις στα ερευνητικά σύνολα δεδομένων και το λογισμικό, επιτρέπει την επικύρωση της έρευνας και προωθεί περαιτέρω την έρευνα. Τι βλέπω για το μέλλον; Κάποιος θα μπορούσε να προβλέψει μια κατάσταση όπου ένας συντάκτης καταθέτει το προσχέδιο της εργασίας του σε ένα "πράσινο" εθνικό αποθετήριο, οργανώνει την αξιολόγησή της και τοποθετεί ένα σημείο ποιότητας στη δημοσίευση. Κατόπιν το μόνο κόστος θα ήταν το κόστος της αναθεώρησης, που θα μπορούσε να καλυφθεί είτε από τις συνδρομές, είτε μέσω πληρωμής με το κομμάτι για κάθε περίπτωση αναθεώρησης.