Διαμορφώνοντας νέες ερευνητικές, τεχνολογικές και επιχειρηματικές συμμαχίες

16.05.2001

Οι δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητας (ΕΠΑΝ) για τις νέες τεχνολογίες και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας παρουσιάστηκαν σε ημερίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης στην Αθήνα στις 10 Μαΐου 2001. Βασικό θέμα της ημερίδας ήταν το νέο πρόγραμμα ΠΡΑΞΕ για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσω της δημιουργίας 'τεχνοβλαστών-εταιρειών spin off', ενώ παρουσιάστηκε και το κοινοτικό πρόγραμμα ΕΥΡΗΚΑ, την προεδρία του οποίου αναλαμβάνει από 1η Ιουλίου 2001 η Ελλάδα. 

Στην ημερίδα συμμετείχε ο υπουργός Ανάπτυξης Ν. Χριστοδουλάκης ο οποίος επεσήμανε ότι 'το νέο πρόγραμμα απευθύνεται κυρίως σε νέους ερευνητές τους οποίους παροτρύνει να δοκιμάσουν την τύχη των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων στην ελληνική και διεθνή αγορά'. Επίσης, τόνισε ότι 'το ελληνικό ερευνητικό σύστημα παρουσιάζει πολύ καλές επιδόσεις αλλά και αρκετές αδυναμίες, δεδομένου ότι δεν έχει βρει ακόμη τον τρόπο να μετατρέπει τα επιστημονικά του πλεονεκτήματα σε τεχνολογικά επιτεύγματα ', ενώ επεσήμανε το υψηλό ρίσκο της νέας πρωτοβουλίας. 

Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλάκη, στόχος του ΕΠΑΝ είναι η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να συνεργαστούν με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, επενδύοντας σε αξιόλογα ερευνητικά αποτελέσματα. Από την άλλη μεριά, επιδιώκεται η αξιοποίηση της δημιουργικότητας των νέων ερευνητών, παρέχοντας σε αυτούς τα κίνητρα και τα μέσα, με απώτερο στόχο να διαμορφωθούν νέες ερευνητικές, τεχνολογικές και επιχειρηματικές συμμαχίες.

Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο υπουργός στην ανάγκη αναπροσανατολισμού του ελληνικού ερευνητικού συστήματος προς τις νέες κατευθύνσεις του 6ου Προγράμματος Πλαισίου Ε&ΤΑ (2002-2006), όπως: 

  • την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία των νέων ερευνητικών έργων, 
  • τη δημιουργία δικτύων αριστείας με υψηλές ερευνητικές επιδόσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και 
  • την αυξανόμενη συμμετοχή όλων των ερευνητικών, τεχνολογικών, επιχειρηματικών παραγόντων στη σχεδίαση και ολοκλήρωση προγραμμάτων. 

Τα προγράμματα ΠΡΑΞΕ και ΕΥΡΗΚΑ

Στη συνέχεια, η κα Ε. Σοφούλη, Διευθύντρια Τεχνολογικής Ανάπτυξης της ΓΓΕΤ, παρουσίασε τους βασικούς άξονες των νέων δράσεων του ΕΠΑΝ για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Όπως επισημάνθηκε, έχει ήδη διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για την υποστήριξη αυτών των δράσεων (Νόμοι 1733/89, 2741/99, 2843/00, Προεδρικό Διάταγμα 17/2001 για τη χρηματοδοτική στήριξη νέων επιχειρήσεων έντασης γνώσης -τεχνοβλαστών, νέο νομοσχέδιο 'σύνδεση έρευνας και τεχνολογίας με την παραγωγή και άλλες διατάξεις'). 

Πρώτη πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί το Πρόγραμμα ' ΠΡΑΞΕ - εμπορική αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσω της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων έντασης γνώσης (spin off) που εντάσσεται στο ΕΠΑΝ '. Σύμφωνα με τον αρμόδιο χειριστή της ΓΓΕΤ για το πρόγραμμα, κ. Ε. Σακελλαρίου, το πρόγραμμα διαχωρίζει τις δραστηριότητες που απαιτούνται για να αξιοποιηθούν εμπορικώς ερευνητικά αποτελέσματα και νέες γνώσεις, σε δύο φάσεις: Φάση Α - Δραστηριότητες Προετοιμασίας της Επένδυσης (Κεφάλαιο Σποράς) και Φάση Β - Δραστηριότητες Εκκίνησης της Επένδυσης και Έναρξης Δραστηριοτήτων. Οι δε προτάσεις, είτε για τη Φάση Α είτε για τη Φάση Β, μπορούν να υποβάλλονται στη ΓΓΕΤ, από 14/05/01 μέχρι 14/11/01. (περισσότερα . . . )

Ενα πρόγραμμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους ερευνητικούς φορείς είναι το ΕΥΡΗΚΑ, οι βασικές δράσεις του οποίου παρουσιάστηκαν από τον κ. Ι. Παπαδάκη (ΓΓΕΤ). Το ΕΥΡΗΚΑ, την προεδρία του οποίου αναλαμβάνει η Ελλάδα για το διάστημα 1η Ιουλίου 2001 - 30 Ιουνίου 2002, αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, μέσω υψηλής ποιότητας έργων Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης, προσανατολισμένων στις ανάγκες της αγοράς. 

Ανθρώπινο δυναμικό και νέα προϊόντα 'κλειδί' για την ανάπτυξη 'τεχνοβλαστών'

Ακολούθησαν 2 στρογγυλά τραπέζια, με τη συμμετοχή ερευνητών και εκπροσώπων εταιρειών Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Venture Capital), στα οποία παρουσιάστηκαν πολλές και ενδιαφέρουσες απόψεις σχετικά με τη δημιουργία 'τεχνοβλαστών', το σχεδιασμό βοηθητικών μηχανισμών και τις προϋποθέσεις και προοπτικές χρηματοδότησης τους. Από πολλούς συμμετέχοντες εκφράσθηκε ο προβληματισμός κατά πόσο το ΠΡΑΞΕ θα 'περπατήσει' στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα. Όπως αναφέρθηκε μάλιστα χαρακτηριστικά ' το θέμα είναι οι νέοι ερευνητές να αφήσουν τη σιγουριά του Δημοσίου και να ρισκάρουν σε μια νέα επιχειρηματική προσπάθεια '. Επίσης, επισημάνθηκε ότι απαραίτητες προϋποθέσεις για να 'σταθούν' οι νέες εταιρείες είναι το ανθρώπινο δυναμικό και η ανάπτυξη νέων προϊόντων.

Δύο σημεία στα οποία συμφώνησαν όλοι σχεδόν οι συμμετέχοντες ήταν τα ακόλουθα: 

  • Δεν είναι δυνατόν κάποιος που θα 'ανοίξει' μια νέα επιχείρηση έντασης γνώσης να παραμείνει και στο Πανεπιστήμιο/Ερευνητικό Κέντρο, δεδομένου ότι θα πρέπει να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη νέα του προσπάθεια. 
  • Η πλειονότητα των εταιρειών Venture Capital στην Ελλάδα είναι ουσιαστικά εταιρείες Private Equity, δεδομένου ότι εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, επενδύουν σε επιχειρήσεις που είναι ή πρόκειται να μπουν στο Χρηματιστήριο (μια 'πραγματική' εταιρεία Venture Capital επικεντρώνεται σε νέες εταιρείες, επενδύοντας στην καινοτομία). Έχει αρχίσει όμως και διαμορφώνεται, σταδιακά, θετικό κλίμα για επενδύσεις σε μικρότερες και λιγότερο ανεπτυγμένες εταιρείες.