Ηθική και Δεοντολογία στην έρευνα και το ERC, σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή του ΕΚΤ

Ενημερωτική ημερίδα με θέμα «Ηθική και Δεοντολογία στην Έρευνα και τo European Research Council (ERC) – Frontier Research Grants» πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στις 11 Οκτωβρίου 2019, από την Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με τη συμμετοχή του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ).     

Προέχει η αξιοπιστία ή η ηθική στην έρευνα; Ποια είναι η μεθοδολογία για την υπαγωγή ερευνητικών έργων σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, που προϋποθέτουν συγκεκριμένους κανόνες και αρχές δεοντολογίας; Κατά πόσο οι δεοντολογικοί κανόνες και περιορισμοί προκαλούν δυσκολίες στο ερευνητικό έργο; Ερωτήματα αυτής της φύσεως τέθηκαν και απαντήθηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας στην οποία έλαβε μέρος πλήθος επιστημόνων και ερευνητών από τα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, καθώς και μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Η ημερίδα, η οποία αφιερώθηκε στη μνήμη της Προέδρου της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, καθηγήτριας Βασιλικής Καραβάκου, άρχισε με χαιρετισμό του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, καθηγητή Στυλιανού Κατρανίδη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε με συγκίνηση στην προσωπικότητα και το έργο της εκλιπούσης και κάλεσε το ακροατήριο να τηρήσει ενός λεπτού σιγή στη μνήμη της.

Την εκδήλωση χαιρέτισε, επίσης, ο Αντιπρύτανης, καθηγητής Δημήτριος Χανδράκης, ενώ παρουσίαση του έργου και των σκοπών της Επιτροπής έκανε ο νέος Πρόεδρός της, επίκουρος καθηγητής, Ιωάννης Μάνος.

Ο επικεφαλής του Τομέα Ηθικής και Ερευνητικής Ακεραιότητας στη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ισίδωρος Καρατζάς, πραγματοποίησε στη συνέχεια την κεντρική εισήγηση με τίτλο «Ερευνητική Ηθική και Ερευνητική Ακεραιότητα στο  Horizon 2020 και Horizon Europe».

Στο δεύτερο μέρος της ημερίδας, πραγματοποιήθηκε σειρά ομιλιών για το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (European Reaserch Centre, ERC). Η Γεωργία Μαζιώτη, στέλεχος του ΕΚΤ, που αποτελεί και Εθνικό Σημείο Επαφής στο ΕRC, παρουσίασε εισήγηση με τίτλο «Δομή υποβαλλόμενης πρότασης, κριτήρια αξιολόγησης, συχνά λάθη και αδυναμίες». Η Γ. Μαζιώτη, αφού παρουσίασε συνοπτικά τις υπηρεσίες του ΕΚΤ για την υποστήριξη των ελληνικών ερευνητικών ομάδων που υποβάλλουν προτάσεις στο ERC, εστίασε σε συγκεκριμένες οδηγίες και παραδείγματα ώστε οι προτάσεις αυτές να είναι όσο γίνεται πιο άρτιες και ολοκληρωμένες για να μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση από το πρόγραμμα.

Από την πλευρά του ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και αξιολογητής θεμάτων ηθικής στα ευρωπαϊκά προγράμματα, Ευθύμιος Ταμπούρης μίλησε για τη διαχείριση θεμάτων ηθικής σε ερευνητικές προτάσεις.

Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν με τις ομιλίες των Επιστημονικά Υπευθύνων / Κύριων Ερευνητών (P.I.) δύο ήδη εγκεκριμένων ερευνητικών προτάσεων ERC, της καθηγήτριας Τάνιας Βαλαμώτη (Project: Identifying the food cultures of ancient Europe: an interdisciplinary investigation of plant ingredients, culinary transformation and evolution through time – PLANTCULT) και του επίκουρου καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αλεξάνδρου Κιουπκιολή (Project: Refiguring the Common and the Political -  HETEROPOLITICS). 

Σημειώνεται ότι το ΕΚΤ λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το πρόγραμμα του ERC στον Ορίζοντα 2020, παρέχοντας μια σειρά ολοκληρωμένων υπηρεσιών στην ελληνική ερευνητική κοινότητα. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΕΚΤ υποστηρίζει τους Έλληνες ερευνητές να καταρτίσουν τις προτάσεις τους και να διεκδικήσουν χρηματοδότηση, και συνεχίζει να τους υποστηρίζει και στην υλοποίηση του ερευνητικού τους έργου.

Στο πλαίσιο, μάλιστα, των εκδόσεων του ΕΚΤ για τις επιδόσεις των ελληνικών φορέων στον Ορίζοντα 2020, δημοσιεύτηκε πριν λίγο καιρό η έκθεση για την ελληνική συμμετοχή στο πρόγραμμα του ERC την περίοδο 2014-2018. Τη συγκεκριμένη περίοδο χρηματοδοτήθηκαν 30 ερευνητικά έργα στα οποία συμμετείχαν 35 ελληνικοί φορείς, κατά κύριο λόγο ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια.