Μια σειρά από πρωτοβουλίες και δράσεις έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενίσχυση των πολιτικών για τους συνεργατικούς σχηματισμούς (clusters) στην Ευρώπη, με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων και την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των υπαρχόντων, αλλά και την προώθηση της δημιουργίας νέων σχηματισμών. Δυο βασικοί πυλώνες προς αυτή την κατεύθυνση είναι το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τους Συνεργατικούς Σχηματισμούς και η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Αριστεία των Συνεργατικών Σχηματισμών.
Σημειώνεται πως ο όρος 'συνεργατικοί σχηματισμοί' ή 'clusters', όπως χρησιμοποιείται από τις παραπάνω πρωτοβουλίες, περιλαμβάνει οποιαδήποτε σχηματισμό εταιρειών, ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων, κ.λπ., με κοινά ή συμπληρωματικά ενδιαφέροντα.
Σκοπός του Ευρωπαϊκού Παρατηρητήριου για τους Συνεργατικούς Σχηματισμούς (European Cluster Observatory) είναι να ενημερώνει τους διαμορφωτές πολιτικής, τους συμμετέχοντες σε clusters και τους ερευνητές σε ολόκληρο τον κόσμο για τους συνεργατικούς σχηματισμούς της Ευρώπης, τις υφιστάμενες πολιτικές και τις σχετικές πρωτοβουλίες. Το Παρατηρητήριο προσφέρει βάση δεδομένων και χαρτογράφηση των περιφερειακών σχηματισμών - περιλαμβάνει περισσότερους από 2.000 σχηματισμούς στις 27 χώρες της ΕΕ, την Ισλανδία, το Ισραήλ, τη Νορβηγία, την Ελβετία και την Τουρκία.
Στην επόμενη φάση του, το Παρατηρητήριο θα προσφέρει περεταίρω εμπλουτισμό των στατιστικών αναλύσεων για τους σχηματισμούς, καθώς και μια διαδικτυακή πλατφόρμα συνεργασίας για τους συνεργατικούς σχηματισμούς και τα μέλη τους. Θα επιτρέπει, έτσι, τ ην εύκολη μεταξύ τους επαφή και την αναζήτηση συνεργασιών και παρέχοντας μεγάλη ποικιλία τομεακών πληροφοριών και ένα κοινό σημείο αναφοράς για τις επιδόσεις των σχηματισμών μέσα σε μια εικονική αγορά.
Όσο για το Cluster-Excellence.eu, την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Αριστεία των Συνεργατικών Σχηματισμών, συγκεντρώνει τους πιο έμπειρους ανθρώπους και οργανισμούς στην Ευρώπη σε ένα 'European Club of Cluster Managers', για να προσδιορίσει και να καθιερώσει μια σειρά από ποιοτικούς δείκτες και εποικοδομητικές διαδικασίες ετερο-αξιολόγησης για τη διαχείριση των συνεργατικών σχηματισμών. Στόχος του είναι να προωθηθεί η αριστεία στους συνεργατικούς σχηματισμούς και να διαχυθεί η υιοθέτηση της Ετικέτας Ποιότητας ανάμεσα στα μέλη του.
Μάλιστα, προκειμένου οι δράσεις αυτές να είναι απόλυτα προσανατολισμένες προς τον χρήστη και τις πραγματικές του ανάγκες, ζητείται από τους ενδιαφερόμενους να συμπληρώσουν σχετικό ερωτηματολόγιο στη διεύθυνση http://www.zenit.de/e/projects/european_cluster_observatory/index.php.